برنامه‌های غیرمتمرکز بلاک چینی یا همان Dapp ها، از زمان ظهور تکنولوژی بلاک چین و قراردادهای هوشمند، تا به امروز از مهم‌ترین ارکان بازار کریپتو شمرده می‌شوند که هر کدام ویژگی، انواع و به‌خصوص کاربردهای مختلفی دارند.
Dappها که امروزه نقش مهمی در اکوسیستم هر شبکه بلاک چینی دارند، برای شناخت و درک تحولات بازار رمزارزها حیاتی هستند. به همین دلیل در مقاله امروز قصد داریم که به چیستی Dappها و آموزش صفر تا صد کارکرد و کاربرد آنها بپردازیم.
توصیه می‌کنیم برای آشنایی با اپلیکیشن غیرمتمرکز تا انتهای مقاله همراه بوده و این مقاله را برای ادامه‌داشتن زنجیره دانش با دوستان خود به اشتراک بگذارید.
dApp چیست؟
Dapp، به زبان ساده نوعی برنامه یا اپلیکیشن غیرمتمرکز است که بر خلاف برنامه‌های سنتی، در بستر بلاک چین راه‌اندازی شده و امکانات و قابلیت‌های مختلفی را به کاربران ارائه می‌دهد. این برنامه‌ها با به‌کارگیری قراردادهای هوشمند و شبکه بلاک چین، کاملاً غیرمتمرکز بوده و قابلیت حریم خصوصی و امنیت بالایی دارند.
برای درک بهتر برنامه‌های بلاک چینی، فرض کنید که قصد دریافت وام یا استفاده از برنامه بانکی برای سپرده‌گذاری دارایی دارید. در این صورت شما بایستی تمامی اطلاعات شخصی و هویتی خود را ارائه و پس از تکمیل این فرایند، نسبت به دریافت وام یا سپرده‌گذاری پس از مسیر دفتری در همراه بانک خود اقدام کنید.
درحالی‌که این پروسه در یک برنامه غیرمتمرکز بلاک چینی وجود نداشته و شما بدون افشای هویت و اطلاعات شخصی خود، قادر به اتصال کیف پول و استفاده از خدمات مالی متنوع آن هستید. تنها با اتصال به این برنامه بلاک چینی و واریز یا برداشت دارایی، این مسیر سخت به‌راحتی تسهیل می‌شود.
Dappها که از قراردادهای هوشمند بر بستر بلاک چین استفاده می‌کنند، قادرند بدون هیچ‌گونه دسترسی متمرکز و نظارت، امور مالی، خدماتی و هرگونه نیاز کاربران در حوزه ارزهای دیجیتال را فراهم کرده و در بین چندین شبکه بلاک چینی نیز ارتباط برقرار کنند.
ویژگی‌های اصلی برنامه‌های غیرمتمرکز
پس از آشنایی و درک سؤال Dapp چیست، شاید از خود بپرسید که ویژگی‌های اصلی برنامه‌های غیرمتمرکز چه موارد هستند که این برنامه‌ها نسبت به برنامه‌هایی که ما به‌صورت روزمره استفاده می‌کنیم، متمایز می‌کند؟ برای پاسخ‌گویی کامل به این سؤال، در بخش زیر به‌تمامی ویژگی‌های Dappها اشاره می‌کنیم.
- پشتیبانی از شبکه غیرمتمرکز بلاک چین
- بهره‌مندی از قراردادهای هوشمند و اجرای خودکار
- بی‌نیازی به نظارت و تمرکز درونی
- ثبت‌شدن اطلاعات به‌صورت شفاف و جلوگیری از سانسورشدن
- تغییرناپذیری اطلاعات و بی‌نیازی به اعتماد
- سریع و کم‌هزینه‌تر بودن نسبت به برنامه‌های سنتی
- پشتیبانی از شبکه‌های بلاک چینی مختلف و ارائه تراکنش‌های بلاک چینی درون برنامه‌ای
- منبع‌باز بودن و امکان دسترسی به کد منبع
با مرور موارد فوق، می‌توانیم Dapp را نوعی برنامه غیرمتمرکز در عصر وب ۳ نام گذاریم که تمامی خدمات دنیای سنتی و بانکداری را به‌صورت غیرمتمرکز، شفاف، تغییرناپذیر و ایمن اجرایی کرده و دخالت یا نظارت شخص ثالث را در این امور از بین می‌برد.
انواع dApp ها
با گسترش دنیای بلاک چین و تحولی که پس از قراردادهای هوشمند ایجاد شد، انواع Dappها تنوع زیادی پیدا کردند و توانستند تمامی نیازهای بازارهای سنتی و کاربران را علاوه بر قابلیت‌هایی که در دنیای سنتی ممکن نیست، فراهم کنند.
در واقع، با پذیرش قابل‌توجه این برنامه‌های کاربردی در فضای بلاک چین، به‌سرعت برنامه یا پروتکل‌های مختلف دیگر در شبکه‌های بلاک چینی مختلف ایجاد شدند که هر کدام جهت رفع نیاز یا ارائه خدماتی منحصربه‌فرد فعالیت می‌کنند.
پس از بررسی سؤال اصلی این مقاله تحت عنوان آنکه Dapp چیست، اگر بخواهیم به انواع dapp تا به امروز اشاره کنیم، موارد زیر از اصلی‌ترین دسته‌بندی آنها هستند:
- برنامه‌های بلاک چینی دیفای (DeFi)
- اپلیکیشن‌های بلاک چینی خریدوفروش NFT (NFT MarketPlace)
- برنامه‌های بلاک چینی حوزه گیمینگ (Gaming Dapps)
- اپلیکیشن‌های بلاک چینی قمار یا شرط‌بندی (Gambling)
- برنامه‌های بلاک چینی حاکمیتی (Governance Dapps)
- اپلیکیشن‌های بلاک چینی انتقال پیام و ارتباطات (Massaging Dapps)
لازم به ذکر است که نمونه‌های ذکر شده در بالا، تنها پرکاربردترین برنامه‌های بلاک چینی هستند و در زمینه این برنامه‌ها، تا به امروز دسته‌بندی بسیار گسترده‌ای ایجاد شده است که هر کدام قابلیت‌ها و کاربردهای منحصربه‌فرد خود را دارند.
مزایای استفاده از dApp
شاید بامطالعه این مقاله، از خودتان بپرسید که مزایای استفاده از dapp چیست. چرا زمانی که برنامه‌های متمرکز تمامی این خدمات را ارائه می‌کنند، باید از این برنامه‌ها استفاده کنیم؟ جواب سؤال در راه‌حل‌ها و نوآوری است که این برنامه‌ها با خود به همراه دارند.
با استفاده از Dapp ها، علاوه بر اینکه هویت و اطلاعات شخصی شما محفوظ می‌ماند، قادر هستید که با ارزهای دیجیتال خدمات مختلف را دریافت یا حتی ارائه کرده و در مسیری کاملاً شفاف و غیر قابل سانسور از تقلب و رفتار مخرب جلوگیری کنید.
چالش‌ها و محدودیت‌های dApp
با گذر از مزایا و کاربردهای بسیار متنوع برنامه‌های بلاک چینی، چالش‌ها و محدودیت Dappها از مواردی به شمار می‌روند که امروزه بسیاری از کاربران نسبت به آگاهی چندانی ندارند. در این بخش جهت آشنایی کامل با برنامه‌های بلاک چینی، به چند مورد از چالش‌های بزرگ این برنامه‌ها اشاره می‌کنیم.
- احتمال بروز خطا در قرارداد هوشمند و بروز مشکلات بزرگ در امور برنامه
- رفتار مخرب در برنامه‌های بلاک چینی به دلیل ماهیت غیرمتمرکز وجود دارد.
- محدودشدن بسیاری از Dappها به شبکه‌های بلاک چینی اصلی خود
- احتمال دست‌کاری قراردادهای هوشمند و سرقت دارایی کاربران
- نیازمندی به دانش‌پایه برای استفاده و سختی در دسترسی نسبت به سایر برنامه‌ها
بهترین Dappهای بازار کریپتو
بهترین Dappهای بازار کریپتو، امروزه طیف گسترده‌ای دارند. به‌طوری‌که پس از هجوم برنامه‌های بلاک چینی در شبکه اتریوم که در سال ۲۰۲۱ شاهد آن بودیم، هم اکنون در شبکه‌های بلاک چینی دیگر، ده‌ها یا شاید صدها هزار برنامه غیرمتمرکز بلاک چینی وجود داشته باشد.
بااین‌وجود، اگر بخواهیم به چندی از بهترین Dappهای بازار کریپتو اشاره کنیم، صرافی غیرمتمرکز یونی‌سواپ (Uniswap)، پلتفرم‌های وام‌دهی و استقراض مانند میکر (Maker) و کامپوند (Compound) و پلتفرم‌های استیکینگ از معروف‌ترین آنها هستند.
آینده و هدف برنامه‌های غیرمتمرکز
آینده و هدف برنامه‌های غیرمتمرکز به‌شدت به نیازها و تغییرات دنیای کریپتو وابسته است. به این معنی که این برنامه‌های کاربردی که نقش ویژه‌ای در این دنیای غیرمتمرکز دارند، مطابق نیازها و موج‌های تقاضا کاربران ارزهای دیجیتال فعالیت می‌کنند و از این نظر آینده پیش‌روی آنها می‌تواند درخشان باشد.
از جهتی دیگر موفقیت و رشد برنامه‌های غیرمتمرکز بلاک چینی به کاربران و فعالیت آنها نیز بستگی دارد. در واقع بهتر است بگوییم اگر این برنامه‌ها نتوانند کاربران و فعالیت درون‌شبکه‌ای مناسبی را کسب کنند، این موضوع بیانگر جذابیت نه‌چندان آنها از سوی کاربران است و نتیجه آن می‌تواند به شکست پروژه ختم شود.
در نتیجه، با توضیحات بالا و احتساب بی‌شمار بودن این برنامه‌های بلاک چینی، اگر قصد سرمایه‌گذاری روی این پروژه‌ها را دارید، بهتر است درباره آنها به‌خوبی تحقیق کرده و پس از مطالعه نقشه راه و اهداف پروژه، از تحلیل فاندامنتال برای بررسی آنها استفاده کنید.
سخن پایانی
Dapp ها، این برنامه‌های نوآورانه که از دل بلاک چین و قراردادهای هوشمند به بازار کریپتو وارد شده‌اند، تا به امروز از مهم‌ترین حوزه‌های بازار کریپتو به شمار می‌روند که با سرعت به‌شدت بالایی درحال‌رشد و توسعه زیرساخت آینده غیرمتمرکز هستند.
در این مقاله سعی کردیم، در دنیای غیرمتمرکز و شیرین قراردادهای هوشمند، به برنامه‌های غیرمتمرکز بلاک چینی، انواع و ویژگی آنها بپردازیم. امیدواریم که پس از مطالعه این مقاله دید بهتری نسبت به این برنامه‌های داشته و بتوانید مطالعات خود را در دنیای جذاب ارز دیجیتال ارتقا بخشید.
نظر شما درباره برنامه‌های غیرمتمرکز بلاک چینی چیست؟ به نظر شما کدام DApp بهترین خدمات و ویژگی‌ها را دارد؟ شما در کیف پول خود از کدام Dappها بیشتر استفاده می‌کنید؟ نظرات خود را با ما و کاربران بلاگ الگوراک به اشتراک بگذارید.
