در بازارهای پرنوسان مانند ارز دیجیتال، اخبار و شایعات می‌توانند به سرعت احساسات بازار را تحت تاثیر قرار دهند. شاید بارها شنیده باشید که یک کوین سقوط کرد چون FUD ایجاد شد.
اصطلاح FUD به معنی «ترس، عدم قطعیت و شک» است؛ اما چگونه می‌توانید آن را تشخیص دهید؟ و از همه مهم‌تر، چگونه قربانی آن نشویم؟ تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
FUD چیست؟
اصطلاح FUD مخفف Fear, Uncertainty, and Doubt به معنی «ترس، عدم قطعیت و شک» است که به تلاش آگاهانه برای ایجاد ترس یا بی‌اعتمادی نسبت به یک پروژه اشاره می‌کند. فاد (FUD) یک استراتژی روانی برای ایجاد احساسات منفی در بازار است که گاهی رقبا، رسانه‌ها و نهنگ‌ها برای دستکاری بازار از آن استفاده می‌کنند.
FUD در ارز دیجیتال چیست؟
FUD در ارز دیجیتال با انتشار اخبار منفی، شایعه یا هشدارهای اغراق آمیز درباره یک رمزارز یا پروژه ایجاد می‌شود. مثلا: اعلام ممنوعیت استخراج بیت کوین در یک کشور، شایعه ورشکستگی یک صرافی بزرگ و حتی توییت منفی یک شخص معروف علیه یک پروژه؛ این‌ها نمونه‌هایی از FUD در ارز دیجیتال هستند. این اطلاعات باعث فروش ناگهانی دارایی و کاهش شدید قیمت آن می‌شود که به نفع تمام افرادی است که پشت پرده آن قرار دارند.
علل استفاده از استراتژی FUD
چرا برخی افراد یا نهادها، ترس، عدم قطعیت و شک ایجاد می‌کنند؟ دلایل مختلفی برای این کار وجود دارد:
- خرید در قیمت پایین: انتشار اخبار منفی باعث می‌شود افراد دارایی خود را بفروشند و نهنگ‌ها آن را ارزان‌تر خریداری کنند.
- تضعیف رقبا: پروژه‌ها ممکن است برای خراب کردن رقیب، شایعه‌پراکنی کنند.
- جلب توجه در رسانه‌ها: تیترهای جنجالی برای رسانه‌ها ترافیک و درآمد ایجاد می‌کنند.
- فشار سیاسی: دولت‌ها ممکن است برای کنترل بازار، اخبار منفی منتشر کنند.
چه کسانی و با چه اهدافی فاد ایجاد می‌کنند؟
FUD ممکن است توسط هرکسی ایجاد شود:
- اینفلوئنسرها: برای جهت دادن به بازار یا تبلیغ پروژه مدنظر خود
- رسانه‌ها: برای ایجاد ترس یا هیجان برای جذب مخاطب
- سیاست‌گذاران: برای ایجاد فشار یا محدودیت در بازار ارز دیجیتال
- نهنگ‌ها: برای خرید ارزان‌تر و فروش با قیمت بالاتر
نمونه‌های واقعی و معروف FUD در دنیای ارزهای دیجیتال
چند نمونه از FUD های معروف را در ادامه بررسی می‌کنیم:
ایلان ماسک و بیت کوین
در سال ۲۰۲۱، ایلان ماسک، مدیر عامل تسلا، با خرید ۱.۵ میلیارد دلار بیت کوین باعث رشد قیمتی شدید شد؛ اما چند ماه بعد، با یک توییت اعلام کرد تسلا به دلیل نگرانی‌های زیست محیطی، BTC را به عنوان روش پرداخت قبول نمی‌کند.
این توییت باعث ایجاد ترس در بازار شد و قیمت بیت کوین از ۶۰ هزار دلار تا زیر ۳۰ هزار دلار سقوط کرد. این رفتار، نمونه‌ای از FUD توسط یک اینفلوئنسر است که با هدف اصلاح بازار و فرصت خرید مجدد ایجاد شد.
ممنوعیت ارزهای دیجیتال در چین
چین از سال‌های پیش، بارها ارز دیجیتال را ممنوع کرده است:
- سال ۲۰۱۳ ممنوعیت پرداخت با بیت‌کوین
- سال ۲۰۱۷ ممنوعیت عرضه اولیه‌ها (ICO)
- سال ۲۰۲۱ ممنوعیت استخراج و معامله ارز دیجیتال
با انتشار این اخبار، هربار بازار دچار وحشت شد و فشار فروش بالا رفت؛ اما جالب است بدانید این ممنوعیت‌ها یا به طور کامل اجرا نشد یا بعدها شدت آن کمتر شد و در نهایت فعالان بازار نسبت به این FUD بی‌تفاوت شدند.
شایعه ورشکستگی صرافی FTX
در نوامبر ۲۰۲۲، شایعاتی در توییتر و رسانه‌ها درباره بحران نقدینگی صرافی FTX منتشر شد. افراد ابتدا تصور می‌کردند این اخبار برای ضربه زدن به صرافی FTX است؛ اما زمانی‌که مشخص شد این شایعات واقعی هستند و صرافی قادر به بازپرداخت دارایی کاربران نیست، فروش وحشت زده (Panic Sell) اتفاق افتاد.
توکن FTT سقوط کرد و کاربران برای برداشت دارایی خود هجوم آوردند؛ این اتفاق در نهایت باعث سقوط صرافی شد. این مثال نشان می‌دهد همه‌ی فادها دروغ نیستند؛ اما مشکل اینجاست که اگر اخبار واقعی زودتر از موعد مناسب منتشر شوند، می‌توانند بحران را افزایش دهند.
ارتباط FUD و FOMO
ارتباط بین اصطلاح FOMO و FUD مثل دو روی سکه است؛ هر دو بر پایه‌ی احساسات شدید و غیرمنطقی شکل می‌گیرند؛ اما در دو جهت متفاوت:
| FUD | FOMO |
| ترس، عدم قطعیت، شک | ترس از جا ماندن از فرصت |
| باعث فروش احساسی می‌شود | باعث خرید احساسی می‌شود |
| در بازار نزولی اتفاق می‌افتد | در بازار صعودی اتفاق می‌افتد |
| توسط رسانه‌ها، اینفلوئنسرها یا نهنگ‌ها ایجاد می‌شود | به دلیل رشد سریع قیمت یا موفقیت‌های قبلی باعث ایجاد می‌شود |
| نتیجه: ریزش قیمت | نتیجه: رشد قیمت |
فرض کنید یک پروژه جدید لانچ شده است؛ قیمت آن بالا رفته و همه درباره‌ی آن حرف می‌زنند. در این موقعیت فومو (FOMO) ایجاد می‌شود و همه بدون بررسی کوین آن پروژه را خریداری می‌کنند. چند روز بعد، شایعه‌ای منتشر می‌شود مبنی بر اینکه پروژه کلاهبرداری است؛ در این موقعیت فاد (FUD) ایجاد می‌شود و افرادی که با طمع خریده بودند، حالا با ترس کوین‌ها را می‌فروشند.
نجات از فاد و فومو فقط با یک تکنیک امکان پذیر است: «DYOR» یعنی خودت تحقیق کن و کورکورانه تصمیم نگیر.
چگونه FUD را تشخیص دهیم؟
تشخیص FUD در ارز دیجیتال به این معناست که بررسی کنید آیا خبر واقعاً هشداردهنده است یا صرفاً برای ایجاد ترس پخش شده است. برای این کار:
- منبع خبر را بررسی کنید: رسانه‌ای معتبر آن را منتشر کرده یا فقط یک توییت ناشناس بوده است؟
- تاریخچه اخبار را چک کنید: آیا قبلاً هم اخبار مشابه منتشر شده و بی اساس بوده است؟
- احساسات خود را بررسی کنید: آیا این خبر، باعث واکنش احساسی شدید در شما شده است؟ اگر پاسخ‌تان مثبت است، بهتر است صبر کنید.
- واکنش بازار را بررسی کنید: اگر بازار به FUD واکنش نشان ندهد، یعنی سرمایه‌گذاران آن را جدی نگرفته‌اند.
- رفتار نهنگ‌ها و هولدرهای بزرگ را بررسی کنید: اگر نهنگ‌ها در حال خرید باشند و شما در حال فروش، یعنی قربانی فاد شده‌اید.
- خودتان تحقیق کنید: تحلیل فاندامنتال و بررسی پروژه و اسناد رسمی، همیشه به سوال شما پاسخ می‌دهد.
جمع بندی
قدرت احساسات را در بازار ارز دیجیتال نمی‌توان نادیده گرفت. اصطلاح FUD یعنی ترس، عدم قطعیت و شک، ابزار قدرتمندی برای ایجاد جو منفی و تصمیم‌گیری‌های احساسی است. شما می‌توانید از این چرخه خارج شوید، کافی است منبع خبر را بررسی کنید، با ذهن بی‌طرف تحلیل کنید و همیشه از اصل «DYOR» استفاده کنید.
