افزایش سرمایه در جریان یکی از مهم‌ترین راه کارهای مالی برای رشد و توسعه شرکت‌ها است که باعث تاثیر چشمگیری بر عملکرد و ساختار مالی آن‌ها می‌شود. شرکت‌ها برای تامین منابع مالی مورد نیاز خود، به روش‌های مختلفی اقدام به افزایش سرمایه می‌کنند که هر کدام از این روش‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند.
یکی از مفاهیم کلیدی در این زمینه، افزایش سرمایه در جریان است که نشان‌دهنده مراحل مختلف این فرایند، از پیشنهاد اولیه تا تصویب و اجرای نهایی، می‌باشد. درک صحیح از این فرایند به سرمایه‌گذاران و مدیران شرکت‌ها کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری در زمینه مشارکت در افزایش سرمایه و تاثیرات آن بر وضعیت مالی شرکت بگیرند. در این مقاله، به بررسی مفهوم افزایش سرمایه در جریان، انواع روش‌های آن، مزایا و معایب، مراحل اجرایی و تاثیرات آن بر سهامداران پرداخته‌ایم.
تعریف افزایش سرمایه در جریان
افزایش سرمایه در جریان فرایندی است که بر اساس آن یک شرکت تصمیم به افزایش سرمایه می‌گیرد. این در گزارش‌های مالی شرکت‌ها دیده می‌شود. این نشان‌دهنده فرایند افزایش سرمایه در مرحله بررسی، تایید و اجرای تدریجی قرار دارد. افزایش سرمایه در جریان دلایل مختلفی دارد، از جمله تامین مالی برای پروژه‌های جدید، افزایش نقدینگی شرکت، یا بهبود ساختار مالی برای رشد و توسعه پایدار. این فرایند تحت نظارت سازمان‌های نظارتی مانند بورس و سایر نهادهای مالی انجام می‌شود.
انواع روش‌های افزایش سرمایه در جریان
سرمایه در جریان از چند روش مختلف انجام می‌شود که هر کدام ویژگی‌های مختلفی دارند. در ادامه به انواع روش‌های افزایش سرمایه در جریان می‌پردازیم:
افزایش سرمایه از آورده نقدی
در افزایش سرمایه از آورده نقدی، سهامداران شرکت موظف هستند که مبلغی را به‌عنوان آورده نقدی پرداخت کنند. این روش برای جذب منابع مالی جدید جهت توسعه کسب‌وکار و بهبود وضعیت نقدینگی استفاده می‌شود.
افزایش سرمایه از محل سود انباشت
در این نوع افزایش سرمایه، شرکت‌ها از سودهای انباشت خود برای تامین مالی استفاده می‌کنند و سهام جدیدی را به سهامداران فعلی اختصاص می‌دهند. در این روش، نقدینگی جدیدی وارد شرکت نمی‌شود؛ اما تعداد سهام شرکت افزایش می‌یابد.
افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها
در این روش، ارزش دارایی‌های شرکت مانند زمین، ساختمان و ابزار مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و سرمایه شرکت بر اساس این رشد ارزش، افزایش پیدا می‌کند. این روش به بهبود ساختار مالی شرکت کمک می‌کند؛ اما منابع نقدی جدیدی به شرکت وارد نمی‌شود.
افزایش سرمایه ترکیبی
برخی از شرکت‌ها ترکیبی از روش‌های فوق برای افزایش سرمایه را استفاده می‌کنند. برای مثال، شاید بخشی از سرمایه را از محل سود انباشت و بخشی دیگر را از آورده نقدی تامین کنند. این روش انعطاف‌پذیری بیشتری دارد و شرکت‌ها بر اساس شرایط خود بهترین گزینه را انتخاب می‌کنند.
مراحل افزایش سرمایه در جریان چیست؟
افزایش سرمایه یک پروسه چندمرحله‌ای است که نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و تاییدیه‌های قانونی دارد. مراحل کلی این فرایند عبارت‌اند از:
پیشنهاد افزایش سرمایه
پیشنهاد افزایش سرمایه را هیئت‌مدیره شرکت ارائه داده و دلایل این تصمیم را مشخص می‌کند.
بررسی و تایید سهامداران
این پیشنهاد باید در مجمع عمومی فوق‌العاده سهامداران مطرح و به تصویب برسد.
دریافت مجوزهای قانونی
شرکت باید مجوزهای لازم را از سازمان بورس و سایر نهادهای مالی دریافت کند.
انتشار آگهی افزایش سرمایه
اطلاعات مربوط به افزایش سرمایه در رسانه‌های رسمی منتشر می‌شود تا سهامداران از جزئیات آن مطلع شوند.
اجرای افزایش سرمایه
وابسته به روش انتخاب شده، مراحل اجرایی افزایش سرمایه انجام می‌شود و در نهایت سرمایه جدید در حساب‌های مالی شرکت ثبت می‌شود.
مقاله مرتبط: کفایت سرمایه چیست
مزایا و معایب افزایش سرمایه در جریان
افزایش سرمایه در جریان مزایا و معایب خاص خود را دارد که آگاهی از آن‌ها برای مدیران و سرمایه‌گذاران ضروری است.
مزایای افزایش سرمایه در جریان
- افزایش منابع مالی: این فرایند منابع مالی مورد نیاز خود را برای توسعه کسب‌وکار تامین می‌کند.
- بهبود وضعیت نقدینگی: افزایش سرمایه باعث افزایش نقدینگی شرکت می‌شود و می‌تواند مدیریت بدهی‌های خود را انجام دهد.
- افزایش اعتبار شرکت: با افزایش سرمایه، شرکت از نظر مالی قوی‌تر و در نتیجه اعتبار آن در بازارهای مالی افزایش می‌یابد.
- افزایش توان رقابتی: شرکت‌ها با استفاده از منابع جدید در بازارهای رقابتی بهتر عمل می‌کنند و فرصت‌های رشد بیشتری خواهند داشت.
معایب افزایش سرمایه در جریان
- کاهش درصد مالکیت سهامداران فعلی: در برخی روش‌های افزایش سرمایه، شاید سهم سهامداران فعلی کاهش پیدا کند؛ این منجر به نارضایتی آن‌ها خواهد شد.
- فرایند طولانی و پیچیده: دریافت مجوزها و افزایش سرمایه زمان‌بر است. شرکت را با چالش‌های زمانی مواجه می‌کند.
- ریسک کاهش قیمت سهام: در برخی موارد، افزایش سرمایه منجر به کاهش قیمت سهام در بازار می‌شود، به‌ویژه اگر تقاضای کافی برای سهام جدید وجود نداشته باشد.
افزایش سرمایه چه سودی برای سهامدار دارد؟
افزایش سرمایه یک شرکت برای سهامداران مزایایی دارد؛ اما این مزایا بستگی به نوع افزایش سرمایه و شرایط شرکت دارد. در ادامه چند مورد از مهم‌ترین تاثیرات افزایش سرمایه بر سهامداران را بررسی می‌کنیم:
افزایش ارزش دارایی‌ها در بلند مدت
اگر افزایش سرمایه باعث بهبود وضعیت مالی و توسعه فعالیت‌های شرکت شود، در بلندمدت به رشد سودآوری و افزایش قیمت سهام منجر می‌شود.
بهبود نقدینگی و رشد شرکت
افزایش سرمایه برای تامین مالی پروژه‌های جدید، تسویه بدهی‌ها یا توسعه کسب‌وکار استفاده می‌شود. این باعث رشد شرکت و افزایش ارزش سهام خواهد شد.
امکان دریافت سهام جایزه یا حق تقدم
- افزایش سرمایه از محل سود انباشت: در این حالت سهام جایزه به سهامداران تعلق می‌گیرد و تعداد سهام افزایش می‌یابد؛ اما دارایی نقدی سهامدار تغییر نمی‌کند.
- افزایش سرمایه از آورده نقدی و حق تقدم: سهامداران با پرداخت مبلغی، سهام جدید را با قیمت پایین‌تر از قیمت بازار دریافت کنند. در صورت رشد قیمت سهم، سود خوبی نصیب آن‌ها خواهد شد.
کاهش ریسک نقدینگی شرکت
در صورتی که افزایش سرمایه برای کاهش بدهی‌ها و تقویت سرمایه در گردش انجام شود، ریسک مالی شرکت کاهش می‌یابد. این در حالی است که امنیت سرمایه‌گذاری در آن افزایش می‌یابد.
تاثیر کوتاه مدت بر قیمت سهم
- پس از افزایش سرمایه، به دلیل افزایش تعداد سهام، قیمت سهم کاهش می‌یابد.
- اگر شرکت از این سرمایه در جهت درستی استفاده کند، قیمت سهم در آینده رشد می‌کند و به سهامداران سود برساند.
بهترین نوع افزایش سرمایه کدام است؟
بهترین نوع افزایش سرمایه بستگی به شرایط مالی، استراتژی شرکت، اهداف سهامداران و وضعیت بازار دارد. به طور کلی، افزایش سرمایه به چهار روش اصلی انجام می‌شود:
افزایش سرمایه از محل سود انباشت
افزایش سرمایه از محل سود انباشت، به تامین نقدینگی از سوی سهامداران نیازی ندارد. بدون خروج وجه نقد از شرکت یکی دیگر از مزایای افزایش سرمایه است. بهبود نقدشوندگی نیز مزیت افزایش سرمایه از محل سود انباشت است. این روش بهترین روش برای شرکت‌هایی با سود انباشت بالا که نیاز به منابع نقدی ندارند، روش مناسبی است.
افزایش سرمایه از آورده نقدی و حق تقدم
افزایش سرمایه در این روش دو مزیت دارد. این امر ورود منابع مالی جدید به شرکت‌ها را رقم می‌زند و علاوه بر بهبود نقدینگی و امکان توسعه فعالیت‌های شرکت را فراهم می‌کند. در این روش الزام سهامداران به واریز وجه نقد و طولانی بودن فرایند افزایش سرمایه دردسر ساز است. این روش برای شرکت‌هایی که به منابع مالی جدید نیاز دارند و سهامدارانشان توانایی مشارکت دارند، مناسب است.
افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها
افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها باعث بهبود ساختار مالی شرکت و کاهش بدهی‌ها می‌شود. این نوع افزایش سرمایه تاثیر مثبت بر قیمت سهام در کوتاه مدت خواهد گذاشت. البته این روش به تائید حسابرس و سازمان بورس نیز دارد. این روش برای شرکت‌هایی با دارایی ثابت زیاد و آن‌هایی که نیاز به اصلاح ساختار مالی دارند، کارآمد خواهد بود.
افزایش سرمایه از محل صرف سهام
ورود نقدینگی بدون افزایش تعداد سهم و بهبود ساختار سرمایه بدون ایجاد بدهی از مزایای افزایش سرمایه از محل صرف سهام است. افزایش اعتماد به شرکت نیز از این طریق محقق می‌شود. هر چند این روش نیاز به بازار قوی و تقاضای زیاد برای سهام دارد؛ اما برای شرکت‌هایی با برند قوی و سهام جذاب جواب می‌دهد. باید دید شرکت در کدام وضعیت زیر قرار دارد:
نیاز به نقدینگی دارد: آورده نقدی و حق تقدم یا صرف سهام بهتر است.
قصد بهبود وضعیت مالی دارد: روش تجدید ارزیابی دارایی‌ها مناسب است.
سود انباشت بالا دارد و نیاز به نقدینگی ندارد: روش سهام جایزه بهترین گزینه است.
مقاله مرتبط: روش های سرمایه گذاری کم ریسک
فرمول افزایش سرمایه
فرمول افزایش سرمایه برابر است با قیمت پایانی هر سهم پیش از افزایش سرمایه تقسیم بر ۱+میزان افزایش سرمایه. میزان افزایش سرمایه نیز برابر است با درصد افزایش سرمایه تقسیم بر ۱۰۰. این فرمول برای افزایش سرمایه توسط سرمایه‌گذاران استفاده می‌شود.
کلام آخر
اگر افزایش سرمایه در جهت توسعه شرکت و بهبود عملکرد آن باشد، در بلندمدت برای سهامداران سودمند خواهد بود. اما اگر بدون برنامه‌ریزی و فقط برای تامین کسری مالی انجام شود، تأثیر منفی خواهد داشت. بنابراین بررسی نوع افزایش سرمایه و دلیل آن قبل از تصمیم‌گیری برای خرید یا فروش سهم ضروری است.
افزایش سرمایه در جریان یعنی چه؟ فرایند مهم در مدیریت مالی شرکت‌ها که تاثیرات قابل توجهی بر رشد و توسعه آن‌ها داشته باشد، افزایش سرمایه در جریان است. انتخاب روش مناسب برای افزایش سرمایه، رعایت مراحل قانونی و بررسی دقیق مزایا و معایب این فرایند، از جمله نکات مهمی است که مدیران شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران باید به آن توجه داشته باشند. با درک صحیح از افزایش سرمایه در جریان، می‌توان تصمیمات مالی بهتری گرفت و مسیر رشد شرکت را هموارتر کرد.
