صندوق سرمایه گذاری خصوصی چیست: انواع + مزایا و معایب

صندوق‌های سرمایه گذاری خصوصی (Private Equity) که به نام شرکت‌های سهام خصوصی نیز شناخته می‌شوند، امروزه به بخش مهمی از چشم‌انداز مالی جهانی تبدیل شده‌اند و به سرمایه‌گذاران فرصتی برای دستیابی به بازده بالا از طریق سرمایه‌گذاری در شرکت‌های خصوصی یا خصوصی کردن شرکت‌های دولتی ارائه می‌دهند.

در این مقاله قصد داریم به تعریف این نوع صندوق‌ها، نحوه کارکرد صندوق های سرمایه گذاری خصوصی، انواع آنها و مزایا و معایب هر کدام اشاره کنیم. اگر سرمایه‌گذار یا علاقه‌مند به اقتصاد بازارهای مالی هستید، این مقاله کنجکاوی شما را برای مطالعه کامل برخواهد انگیخت.

صندوق سرمایه گذاری خصوصی چیست؟

سهام خصوصی یا سرمایه گذاری خصوصی، به صندوق‌های سرمایه‌گذاری اتلاق می‌شود که مستقیماً در شرکت‌های خصوصی سرمایه‌گذاری کرده و یا در خرید شرکت‌های دولتی شرکت می‌کنند. ازاین‌جهت، این نوع سرمایه‌گذاری در خارج از بازار بورس اوراق بهادار دسته‌بندی می‌شوند. 

این صندوق‌ها معمولاً به‌صورت مشارکت‌های محدود تشکیل می‌شوند که در آن شرکت سهامی خصوصی به‌عنوان شریک عمومی (General Partner) و سرمایه‌گذاران به‌عنوان شرکای محدود (Limited Partners) عمل می‌کنند.

به زبانی ساده، در این صندوق‌ها، شرکت‌های سهامی خصوصی که همان شرکای عمومی یا اصلی هستند صندوق را مدیریت و تصمیمات مبتنی بر سرمایه‌گذاری را می‌گیرند و از طرفی دیگر سرمایه موردنیاز توسط سرمایه‌گذاری یا همان شرکای محدود یا LPs فراهم می‌شود.

شرکت‌های سهامی خاص سرمایه را از سرمایه‌گذاران نهادی؛ مانند صندوق های بازنشستگی، نهاد‌ها و افراد باارزش دارایی بالا جذب کرده و از این سرمایه برای کسب، مدیریت و در نهایت فروش شرکت‌ها برای کسب سود استفاده می‌کنند.

به عبارتی هدف و ساختار اصلی این‌گونه صندوق‌ها بهبود عملیات، سودآوری و افزایش ارزش سهام و دارایی شرکت‌ها قبل خروج از سرمایه‌گذاری، معمولاً از طریق فروش یا عرضه اولیه عمومی (IPO) است.

مقالات مرتبط:

صندوق قابل معامله چیست

صندوق سرمایه گذاری شاخصی چیست

مزایا و معایب صندوق سرمایه گذاری خصوصی

مزایا و معایب صندوق سرمایه گذاری خصوصی، بدون شک از مهم‌ترین مواردی که امروزه کمتر بدان اشاره می‌شود. این موارد که ریشه در ساختار اساسی این نوع صندوق‌ها و شرکت‌های خصوصی دارند، به سرمایه‌گذاران کمک می‌کنند که پیش از سرمایه‌گذاری ریسک خود را سنجیده و تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند.

مزایا صندوق سرمایه گذاری خصوصی:

• بازدهی بالا:

صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی به دلیل تمرکز بر بهبود عملکرد شرکت‌های تحت مدیریت خود، معمولاً بازدهی بالاتری نسبت به بازارهای عمومی سهام ارائه می‌دهند. این بازدهی اغلب از طریق افزایش ارزش شرکت‌ها و خروج سودآور از سرمایه‌گذاری‌ها حاصل می‌شود.

• مدیریت فعال:

صندوق‌های خصوصی به طور فعال در مدیریت شرکت‌های تحت سرمایه‌گذاری خود مشارکت می‌کنند. این مشارکت شامل بهبود فرایندهای عملیاتی، کاهش هزینه‌ها، افزایش سودآوری و اجرای استراتژی‌های رشد است.

• تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری:

سرمایه‌گذاری در صندوق‌های خصوصی به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که سبد سرمایه‌گذاری خود را متنوع‌تر کنند، زیرا بازدهی این صندوق‌ها اغلب با بازارهای عمومی سهام همبستگی کمی دارد.

• چشم‌انداز بلندمدت:

صندوق های خصوصی معمولاً با دید بلندمدت (۱۰ تا ۱۲ سال) سرمایه‌گذاری می‌کنند. این رویکرد به آن‌ها اجازه می‌دهد تا بدون فشار برای دستیابی به سود کوتاه‌مدت، بر ایجاد ارزش پایدار تمرکز کنند.

• دسترسی به فرصت‌های استثنایی:

سرمایه‌گذاران از طریق صندوق‌های خصوصی به فرصت‌های سرمایه‌گذاری منحصربه‌فردی دسترسی پیدا می‌کنند که در بازارهای عمومی در دسترس نیستند.

معایب صندوق سرمایه گذاری خصوصی

• نقدشوندگی پایین:

سرمایه‌گذاری در صندوق‌های خصوصی نقدشوندگی پایینی دارد. سرمایه‌گذاران معمولاً باید سرمایه خود را برای مدت طولانی (۱۰ تا ۱۲ سال) در صندوق نگه دارند و امکان خروج زودهنگام وجود ندارد.

• هزینه‌های بالا:

صندوق‌های خصوصی معمولاً هزینه‌های مدیریتی (۱٫۵% تا ۲% از سرمایه تعهد شده) و سود مشارکت (۲۰% از سود حاصل) دریافت می‌کنند. این هزینه‌ها می‌توانند بازدهی خالص سرمایه‌گذاران را کاهش دهند.

• ریسک بالا:

سرمایه‌گذاری در شرکت‌های خصوصی یا شرکت‌هایی که تحت بازسازی قرار می‌گیرند، ریسک بالایی دارد. بهبود عملکرد شرکت‌ها همیشه تضمین‌شده نیست و ممکن است سرمایه‌گذاری با شکست مواجه شود.

• وابستگی به مدیران صندوق:

موفقیت صندوق‌های خصوصی به‌شدت به توانایی مدیران صندوق (General Partners) در انتخاب و مدیریت شرکت‌ها بستگی دارد. اگر مدیران عملکرد ضعیفی داشته باشند، بازدهی صندوق کاهش می‌یابد.

• ریسک اهرم مالی:

در استراتژی‌هایی مانند خرید اهرمی (Leveraged Buyouts)، صندوق‌ها از بدهی زیاد استفاده می‌کنند. اگر شرکت‌ها نتوانند بدهی‌های خود را پرداخت کنند، ممکن است با مشکلات مالی جدی مواجه شوند.

انواع صندوق‌های سرمایه گذاری خصوصی

امروزه انواع صندوق های سرمایه گذاری خصوصی، به‌اندازه‌ای متنوع هستند که سرمایه‌گذاران برای شروع سرمایه‌گذاری خود دچار سردرگمی شدیدی می‌شوند. از مدل و ساختار کارکرد این صندوق‌های متنوع گرفته تا مدل کارمزدی و بازدهی که آنها برای سرمایه‌گذاران تأمین می‌کنند.

بااین‌وجود، باید بگوییم که معمول‌ترین یا رایج‌ترین صندوق های سرمایه گذاری خصوصی به موارد زیر تقسیم می‌شوند که برای آشنایی بیشتر شما عزیزان به تعریف هر کدام به‌صورت تفکیک شده می‌پردازیم.

خرید اهرمی (Leveraged Buyouts – LBOs)

خرید اهرمی (LBO)، یکی از رایج‌ترین استراتژی‌های صندوق‌های خصوصی است. در این روش، صندوق‌ها با استفاده از مقدار زیادی بدهی (اهرم مالی)، شرکت‌ها را خریداری می‌کنند. هدف اصلی این استراتژی، بهبود عملکرد شرکت و فروش آن با سود بالاتر است.

نحوه عملکرد صندوق های خرید اهرمی

• استفاده از بدهی: در این صندوق‌ها، بخش عمده‌ای از قیمت خرید شرکت از طریق وام‌های بانکی یا اوراق‌قرضه تأمین می‌شود. این بدهی معمولاً با دارایی‌های شرکت تضمین می‌شود.
• بهبود عملکرد: پس از خرید، صندوق‌ها به طور فعال در مدیریت شرکت مشارکت می‌کنند تا با کاهش هزینه‌ها، افزایش درآمد و بهبود کارایی، ارزش شرکت را افزایش دهند.
• خروج سودآور: پس از بهبود عملکرد، شرکت معمولاً از طریق فروش به خریدار استراتژیک، عرضه اولیه سهام (IPO) یا فروش به صندوق‌های دیگر فروخته می‌شود.

مزایا صندوق های خرید اهرمی

• بازدهی بالا: استفاده از اهرم مالی می‌تواند بازدهی سرمایه‌گذاران را به طور قابل‌توجهی افزایش دهد.
• کنترل کامل: صندوق‌ها کنترل کامل بر شرکت خریداری‌شده دارند و می‌توانند تغییرات عمده‌ای در آن ایجاد کنند.

معایب صندوق های خرید اهرمی

• ریسک بالا: استفاده از بدهی زیاد، ریسک مالی شرکت را افزایش می‌دهد. اگر شرکت نتواند بدهی‌های خود را پرداخت کند، ممکن است با مشکلات جدی مواجه شود.
• وابستگی به شرایط بازار: موفقیت صندوق های LBO به‌شدت به شرایط بازار و توانایی صندوق در بهبود شرکت بستگی دارد.

سرمایه‌گذاری خطرپذیر (Venture Capital)

سرمایه‌گذاری خطرپذیر (VC) بر سرمایه‌گذاری در شرکت‌های نوپا و با پتانسیل رشد بالا تمرکز دارد. این شرکت‌ها معمولاً در مراحل اولیه رشد خود هستند و در حوزه‌هایی مانند فناوری، زیست‌فناوری، انرژی‌های نو و حتی بازار ارز دیجیتال فعالیت می‌کنند.

نحوه عملکرد سرمایه گذاری خطرپذیر

• سرمایه‌گذاری در مراحل اولیه: صندوق‌های VC معمولاً در مراحل مختلف رشد شرکت‌ها، از جمله مرحله seed (بذر) و مرحله رشد (growth)، سرمایه‌گذاری می‌کنند.
• مشارکت در مدیریت: سرمایه‌گذاران خطرپذیر اغلب در مدیریت شرکت‌ها مشارکت می‌کنند و از تجربه خود برای هدایت شرکت‌ها استفاده می‌کنند.
• خروج از طریق IPO یا فروش: هدف نهایی، فروش سهام شرکت از طریق عرضه اولیه سهام (IPO) یا فروش به شرکت‌های بزرگ‌تر است.

مزایا سرمایه گذاری خطرپذیر

• پتانسیل بازدهی بسیار بالا: شرکت‌های نوپا می‌توانند رشد انفجاری داشته باشند و بازدهی قابل‌توجهی ایجاد کنند.
• حمایت از نوآوری: سرمایه‌گذاری خطرپذیر به توسعه فناوری‌ها و ایده‌های جدید کمک می‌کند.

معایب سرمایه گذاری خطرپذیر

• ریسک بسیار بالا: بسیاری از شرکت‌های نوپا شکست می‌خورند و سرمایه‌گذاری در آن‌ها می‌تواند با زیان همراه باشد.
• نقدشوندگی پایین: سرمایه‌گذاری در شرکت‌های نوپا معمولاً غیرنقدشونده و خروج از آن‌ها زمان‌بر است.

 سرمایه‌گذاری رشد (Growth Equity) 

سرمایه‌گذاری رشد بر شرکت‌های بالغ‌تر که به دنبال گسترش کسب‌وکار خود هستند، متمرکز است. این شرکت‌ها معمولاً به دنبال سرمایه برای ورود به بازارهای جدید، توسعه محصولات یا انجام خریدهای استراتژیک هستند.

نحوه عملکرد سرمایه گذاری رشد

• سرمایه‌گذاری در شرکت‌های بالغ: صندوق‌ها در شرکت‌هایی سرمایه‌گذاری می‌کنند که به دنبال رشد سریع هستند؛ اما به سرمایه اضافی نیاز دارند.
• حمایت از رشد: صندوق‌ها از طریق تأمین مالی و ارائه راه‌حل‌های استراتژیک، به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا به اهداف رشد خود دست یابند.
• خروج از طریق فروش یا IPO: پس از رشد شرکت، صندوق‌ها از طریق فروش یا عرضه اولیه سهام (IPO) از سرمایه‌گذاری خارج می‌شوند.

مزایا سرمایه گذاری رشد

• ریسک کمتر نسبت به  VCها: شرکت‌های بالغ‌تر معمولاً ریسک کمتری نسبت به شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر دارند.
• پتانسیل بازدهی بالا: رشد سریع شرکت‌ها می‌تواند بازدهی قابل‌توجهی ایجاد کند.

معایب سرمایه گذاری رشد

• رقابت شدید: رقابت برای سرمایه‌گذاری در شرکت‌های با پتانسیل رشد بالا می‌تواند شدید باشد.
• وابستگی به مدیریت شرکت: موفقیت این استراتژی به‌شدت به توانایی مدیریت شرکت بستگی دارد.

سرمایه‌گذاری در شرکت‌های مشکل‌دار

سرمایه گذاری در شرکت‌های مشکل‌دار، استراتژی شامل سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی است که با مشکلات مالی مواجه هستند که هدف از آن، بازسازی و بهبود این شرکت‌ها و فروش سهام و محصولات آن‌ها با سود بالاتر است.

نحوه عملکرد سرمایه گذاری در شرکت‌های مشکل‌دار

• خرید با تخفیف: صندوق‌ها سهام یا بدهی شرکت‌های مشکل‌دار را باقیمت پایین خریداری می‌کنند.
• بازسازی شرکت: صندوق‌ها با بهبود عملیات، کاهش بدهی‌ها و تغییر استراتژی‌ها، شرکت را بازسازی می‌کنند.
• خروج از طریق فروش یا IPO: پس از بهبود، شرکت فروخته می‌شود یا به بازار عمومی عرضه می‌شود.

مزایا

• پتانسیل بازدهی بالا: خرید شرکت‌ها با تخفیف می‌تواند سود قابل‌توجهی ایجاد کند.
• فرصت‌های منحصربه‌فرد: شرکت‌های مشکل‌دار اغلب فرصت‌های سرمایه‌گذاری جذابی ارائه می‌دهند.

معایب

• ریسک بالا: بازسازی شرکت‌های مشکل‌دار چالش‌برانگیز است و ممکن است با شکست مواجه شود.
• زمان‌بر بودن: بهبود این شرکت‌ها ممکن است سال‌ها طول بکشد و ممکن است تا این زمان سرمایه افراد راکد مانده و نتیجه بهتری حاصل نشود.

سرمایه‌گذاری در املاک و مستغلات (Real Estate Private Equity)

صندوق‌های سرمایه گذاری در املاک و مستغلاتی که در دسته‌بندی سرمایه گذاری خصوصی هستند بر خرید، توسعه و مدیریت املاک و مستغلات تمرکز می‌کنند. استراتژی این صندوق‌ها شامل سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مسکونی، تجاری و صنعتی است که پتانسیل بالایی دارند.

نحوه عملکرد

• خرید و توسعه: صندوق‌ها املاک را خریداری کرده و آن‌ها را توسعه می‌دهند.
• مدیریت و درآمدزایی: پس از توسعه، املاک برای درآمدزایی اجاره یا فروخته می‌شوند.
• خروج از طریق فروش: پس از افزایش ارزش املاک مربوطه، آن‌ها فروخته می‌شوند.

مزایا

• درآمد پایدار: اجاره‌ها می‌توانند درآمد پایدار ایجاد کنند.
• افزایش ارزش املاک: توسعه و بهبود املاک می‌تواند ارزش آن‌ها را افزایش دهد.

معایب

• ریسک بازار املاک: بازار املاک می‌تواند نوسانات زیادی داشته باشد.
• نیاز به سرمایه زیاد: سرمایه‌گذاری در املاک معمولاً به سرمایه اولیه قابل‌توجهی نیاز دارد.

تأمین مالی میانی (Mezzanine Financing)

صندوق های تأمین مالی میانی شامل صندوق‌هایی با ترکیبی از بدهی و سهام است که معمولاً در خرید اهرمی (LBO) استفاده می‌شود. این نوع سرمایه‌گذاری به شرکت‌ها اجازه می‌دهد بدون انتشار سهام جدید، سرمایه موردنیاز خود را تأمین کنند.

نحوه عملکرد

• ترکیب بدهی و سهام: تأمین مالی میانی معمولاً به‌صورت وام‌های با بهره بالا یا اوراق‌قرضه قابل‌تبدیل به سهام ارائه می‌شود.
• استفاده در LBO: این نوع تأمین مالی اغلب در خرید اهرمی استفاده می‌شود تا بخشی از هزینه خرید را پوشش دهد.
• بازدهی بالا: سرمایه‌گذاران میانی معمولاً بازدهی بالاتری نسبت به وام‌های سنتی دریافت می‌کنند.

مزایا

• انعطاف‌پذیری: تأمین مالی میانی انعطاف‌پذیری بیشتری نسبت به وام‌های سنتی ارائه می‌دهد.
• پتانسیل بازدهی بالا: سرمایه‌گذاران میانی می‌توانند بازدهی قابل‌توجهی دریافت کنند.

معایب

• ریسک بالا: این نوع تأمین مالی معمولاً با ریسک بالاتری همراه است.
• وابستگی به عملکرد شرکت: بازپرداخت وام‌های میانی به عملکرد شرکت بستگی دارد.

صندوق‌های سرمایه گذاری خصوصی در ایران

صندوق های سرمایه گذاری خصوصی در ایران نیز رواج نسبی دارند و امروزه برخی از سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند که در این شرکت‌ها سهامی خصوصی سرمایه‌گذاری کرده و از استراتژی‌های آنها برای سود بهره‌مند شوند.

شایان‌ذکر است که وجود تحریم‌های جهانی و چالش‌های مربوط به قانون‌گذاری از سوی بانک مرکزی و صدور مجوز صندوق سرمایه گذاری خصوصی، بخشی از فعالیت صندوق های سرمایه گذاری خصوصی در ایران را محدود می‌کند و به همین دلیل این نوع سرمایه‌گذاری که در ایران نسبتاً جدید است، با چالش‌ها و موانعی نیز روبه‌رو است.

بااین‌حال، سرمایه گذاری در صندوق های خصوصی که تمرکز بالایی روی شرکت‌های ورشکسته، شرکت‌های استارت‌آپی و جدید دارند، بخشی از استراتژی سرمایه گذاری خصوصی در ایران است که امروزه از سوی سرمایه‌گذاران داخلی و نهادهای دولتی تأمین نقدینگی می‌شود.

گنجینه های سرمایه گذاری الگوراک

الگوراک، اولین هج‌فاند کریپتویی ایران، با تکیه بر دانش و تخصص خود و بهره‌گیری از هوش مصنوعی و الگوریتم‌های پیشرفته، گنجینه های سرمایه گذاری متنوعی برای عموم افراد ارائه کرده است. این گنجینه‌ها به نوعی مشابه صندوق سرمایه گذاری خصوصی هستند که در حوزه کریپتوکارنسی ایجاد شده‌اند.

هر گنجینه توسط تیمی از متخصصان بازارهای مالی مدیریت می‌شود تا ریسک سرمایه گذاری به‌طور چشم‌گیری کاهش پیدا کند. علاوه بر گنجینه‌ها، در وب‌سایت الگوراک می‌توانید طلا و نقره را به‌صورت آنلاین خرید و فروش کنید.

جمع‌بندی

صندوق های سرمایه گذاری خصوصی یا صندوق PE، امروزه بخشی جداناپذیر از اقتصاد جهان هستند که با استراتژی و رویکردهای مختلف خود، علاوه بر دسترسی کاربران به سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی که در اوراق بهادار دسته‌بندی نمی‌شوند، به صاحبان کسب‌وکارها و شرکت‌ها برای رشد نیز کمک بزرگی می‌کنند.

در این مقاله سعی کردیم به صفر تا صد صندوق های سرمایه گذاری خصوصی و انواع آنها بپردازیم. نظر شما درباره این مقاله چیست؟ آیا سرمایه‌گذاری در صندوق های خصوصی یا سهام خصوصی، گزینه مناسبی است؟ نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول