در دنیای پرنوسان رمزارزها، استیبل کوینها بهعنوان داراییهای پایدار و مطمئن شناخته میشوند که امکان حفظ ارزش در برابر تغییرات شدید بازار را فراهم میکنند. USDC و دای (Dai) دو نمونه از برجستهترین انواع استیبل کوین هستند که هر یک با ویژگیهای منحصربهفرد، جایگاه ویژهای در این اکوسیستم به دست آوردهاند.
USDC بهعنوان یک استیبل کوین متمرکز با پشتوانه نقدینگی قوی و شفافیت بالا، استانداردهای جدیدی در مدیریت داراییهای ذخیره و قابلیت بازخرید ایجاد کرده است. در مقابل، دای با ساختار غیرمتمرکز و مدل وثیقهگذاری، آزادی عمل بیشتری را به کاربران ارائه میدهد و نقش کلیدی در اکوسیستم مالی غیرمتمرکز (DeFi) ایفا میکند.
این مقاله به بررسی جامع موضوعاتی از جمله فرآیند صدور و بازخرید، ساختار ذخایر، چارچوبهای نظارتی، فناوریهای مرتبط، و چالشهای پیشروی این دو استیبل کوین میپردازد. اگر به دنبال درک عمیقتر از نحوه عملکرد، مزایا و ریسکهای مرتبط با USDC و دای هستید، این مطلب راهنمای کاملی برای شما خواهد بود.
استیبل کوین چیست؟
استیبل کوین نوعی رمزارز است که با هدف حفظ ارزش ثابت طراحی شده است. برخلاف ارزهای دیجیتال رایج مانند بیت کوین یا اتریوم که نوسانات قیمتی شدیدی دارند، ارزش استیبل کوین به یک دارایی پایدار مانند دلار آمریکا یا طلا وابسته است. به عبارت سادهتر، استیبل کوین تلاش میکند ترکیبی از مزایای ارزهای دیجیتال، مانند سرعت انتقال، غیرمتمرکز بودن و ثبات ارزش را ارائه دهد. این ویژگی باعث میشود استیبل کوین برای بسیاری از کاربران جذاب باشد، بهویژه در شرایطی که نوسانات بازار رمزارزها بسیار بالاست.
کاربرد استیبل کوین چیست؟
استیبل کوین کاربردهای متنوعی در دنیای مالی دارد. یکی از اصلیترین کاربردهای آن انتقال پول به صورت سریع و کمهزینه در سراسر جهان است. علاوه بر این، استیبل کوین بهعنوان ابزاری برای حفظ ارزش داراییها در بازارهای ناپایدار استفاده میشود. بسیاری از معاملهگران از استیبل کوین برای محافظت از سرمایه خود در برابر نوسانات قیمتی رمزارزها بهره میبرند. همچنین، استیبل کوین در امور روزمره، مانند پرداختها یا قراردادهای هوشمند نیز نقش کلیدی دارد؛ چرا که ثبات قیمتی آن از تغییرات غیرمنتظره جلوگیری میکند.
بزرگترین استیبل کوینهای بازار
استیبل کوینها انواع مختلفی دارند، اما برخی از آنها به دلیل حجم بازار و پذیرش گسترده، نقش مهمی در دنیای رمزارزها ایفا میکنند. در ادامه با سه مورد از بزرگترین استیبل کوینهای بازار آشنا میشویم:
- تتر (USDT): تتر یکی از قدیمیترین و پراستفادهترین استیبل کوینها است که ارزش آن به دلار آمریکا وابسته است. این استیبل کوین برای انتقال سریع پول و حفظ ارزش در معاملات روزانه بسیار محبوب است.
- یواسدیکوین (USDC): این استیبل کوین که توسط شرکتهای بزرگ مالی مانند Circle و Coinbase پشتیبانی میشود، به دلیل شفافیت و ذخایر مالی کاملاً تضمینشده، مورد اعتماد بسیاری از کاربران قرار گرفته است.
- دای (DAI): دای یک استیبل کوین غیرمتمرکز است که از طریق قراردادهای هوشمند و وثیقهگذاری در شبکه اتریوم ارزش خود را به دلار متصل نگه میدارد. این ویژگی باعث شده تا دای بهعنوان یک گزینه محبوب در سیستمهای مالی غیرمتمرکز (DeFi) شناخته شود.
هر یک از این استیبل کوینها نقش مهمی در گسترش استفاده از رمزارزها و بهبود نقدینگی بازار دارند که در ادامه بهصورت کامل با هرکدام از آنها آشنا میشوید.
استیبل کوین تتر (USDT)
تتر یک ارز دیجیتال است که هدف آن حفظ ارزش برابر با دلار آمریکا است. این استیبل کوین در سال ۲۰۱۴ ایجاد شد و با استفاده از پشتوانه داراییهای فیات، نرخ تبادل ۱:۱ با دلار را تضمین میکند. برخلاف برخی دیگر از استیبل کوینها که بهصورت غیرمتمرکز عمل میکنند، تتر یک استیبل کوین متمرکز است که توسط شرکت Tether Limited مدیریت میشود.
تا سال ۲۰۲۴، تتر همچنان پرکاربردترین استیبل کوین دنیا محسوب میشود و ارزش بازار آن به بیش از ۱۲۰ میلیارد دلار رسیده است. این ارز دیجیتال توسط ذخایر دلاری شرکت پشتیبانی میشود، و Tether Limited بر اساس میزان تقاضا، USDT را به چرخه اضافه یا از آن حذف میکند. این شرکت ادعا میکند که بهطور دائم نسبت ۱:۱ بین مقدار تترهای موجود و ذخایر دلاری خود را حفظ میکند.
وقتی یک واحد تتر صادر میشود، درست مانند دیگر ارزهای دیجیتال قابل انتقال، ذخیره یا خرج کردن است. این ویژگی باعث شده تا تتر نقش کلیدی در معاملات دیجیتال، حفظ ارزش داراییها و انتقال پول با هزینه پایین ایفا کند. ویژگی اصلی تتر این است که قیمت آن همیشه به ارزش دلار آمریکا متصل باقی میماند.
پشتوانه و شفافیت در تتر
هر تتر (USDT) که وارد گردش میشود، به نسبت ۱:۱ توسط ارز فیات نگهداریشده در ذخایر شرکت Tether Limited، مستقر در هنگکنگ، پشتیبانی میشود. این شرکت بهعنوان متولی داراییهای پشتوانه، نقش واسطهای قابلاعتماد را ایفا میکند و با استفاده از راهکارهای حسابرسی بهینه، شفافیت و امنیت بیشتری به کاربران ارائه میدهد. تتر از طریق پیادهسازی ساختاری ساده، پیچیدگیهای مربوط به حسابرسیهای مرتبط با داراییهای فیات و کریپتو را کاهش داده و گزارشدهی درباره ذخایر خود را شفافتر کرده است.
ساختار سهلایهای تتر
پشته فناوری تتر شامل سه لایه اصلی است که نقش کلیدی در عملکرد و امنیت این استیبل کوین ایفا میکنند:
- لایه اول: بلاکچین بیت کوین
تتر از بلاکچین بیت کوین بهعنوان دفتر کل تراکنشهای خود استفاده میکند. تراکنشهای مربوط به تتر بهصورت متادیتا از طریق فناوری Omni به این بلاکچین افزوده میشوند و از امنیت و غیرقابلتغییر بودن آن بهره میبرند. - لایه دوم: پروتکل Omni Layer
پروتکل Omni فناوری زیرساختی تتر است که قابلیتهای زیر را فراهم میکند:- ایجاد و ابطال توکنها: امکان صدور یا حذف توکنهای دیجیتال متصل به ارز فیات.
- ردیابی گردش توکنها: با استفاده از نرمافزار Omnicore، تمام تراکنشها و گردش تترها قابل گزارشدهی و پیگیری هستند.
- ذخیرهسازی و معاملات: کاربران میتوانند تتر را در محیطی همتابههمتا، ناشناس و امن، با استفاده از کیفپولهای متنباز یا ذخیرهسازی سرد (cold storage) مدیریت کنند.
- لایه سوم: Tether Limited
شرکت Tether Limited مسئول مدیریت و پشتیبانی تتر است. وظایف این شرکت شامل:- صدور توکنها در ازای سپردههای فیات و حذف آنها هنگام برداشت.
- نگهداری از ذخایر فیات که پشتوانه تمامی تترهای در گردش هستند.
- ارائه گزارشهای عمومی درباره ذخایر مالی و نتایج حسابرسی.
- ادغام تتر با صرافیها، کیفپولها و تجار مختلف در اکوسیستم بلاکچین.
- مدیریت پلتفرم Tether.to برای ارسال، دریافت، ذخیره و تبدیل تتر.
این ساختار سهلایهای، امنیت، شفافیت و عملکرد روان تتر را تضمین میکند و به آن اجازه میدهد همچنان بهعنوان یکی از محبوبترین استیبل کوینهای جهان شناخته شود.
بیشتر بخوانید: صندوق سرمایهگذاری استیکینگ (Staking Funds) چیست؟
فرآیند جریان وجوه (Flow of Funds Process) در تتر
چرخه عمر یک تتر از مراحل مشخصی تشکیل شده است که فرآیند صدور و بازخرید آن را توضیح میدهد. این مراحل، تعامل کاربران با Tether Limited و گردش تتر در بازار را شفاف میکند.
- واریز ارز فیات:
کاربر مبلغی از ارز فیات، مثلاً دلار آمریکا، را به حساب بانکی Tether Limited واریز میکند. این مرحله آغاز فرآیند صدور تتر است. - صدور تتر:
پس از دریافت مبلغ واریزشده، Tether Limited معادل آن مقدار تتر (USDT) ایجاد میکند. این تترها به حساب کاربر اعتبار داده میشوند. برای مثال، اگر کاربر ۱۰,۰۰۰ دلار واریز کند، ۱۰,۰۰۰ تتر دریافت خواهد کرد.
- معاملات و انتقال:
تترهای صادرشده وارد چرخه گردش میشوند. کاربران میتوانند تترها را از طریق پلتفرمهای همتابههمتا (P2P) انتقال دهند، در صرافیها مبادله کنند یا در کیفپولهای خود ذخیره نمایند. تتر در این مرحله بهعنوان یک ابزار معامله یا ذخیره ارزش مورد استفاده قرار میگیرد. - بازخرید تتر:
کاربرانی که قصد بازخرید تتر و تبدیل آن به ارز فیات را دارند، میتوانند تترهای خود را به Tether Limited بازگردانند. - ابطال تتر و انتقال ارز فیات:
پس از دریافت تترها توسط Tether Limited، این توکنها از گردش حذف شده و معادل آن ارز فیات به حساب بانکی کاربر بازگردانده میشود.
این چرخه با ایجاد شفافیت و امنیت در جریان وجوه، اعتماد کاربران به استیبل کوین تتر را افزایش داده و آن را به یکی از محبوبترین ابزارهای مالی در دنیای رمزارزها تبدیل کرده است.
مواجهه با چالشها و کاهش ریسکها در تتر
در دنیای رمزارزها، Tether Limited با ریسکهای متعددی مواجه است، اما با اتخاذ اقدامات مؤثر، اطمینان کاربران را حفظ کرده است.
- ورشکستگی Tether Limited
در صورت ورشکستگی، تمامی تترها همچنان قابل بازخرید باقی میمانند. از آنجا که تترها روی بلاکچین بیت کوین ذخیره میشوند، کاربران میتوانند با ایمنسازی کلیدهای خصوصی خود، داراییشان را حفظ کنند. - ورشکستگی بانک
ریسک ورشکستگی بانک برای تمامی سیستمهای مالی وجود دارد. Tether Limited از بانکهایی مانند Cathay United Bank و Hwatai Bank در تایوان استفاده میکند و به دنبال همکاری با بانکهای جدید برای کاهش این ریسک است. - مسدود شدن وجوه توسط بانکها
بانکهای همکار تتر با بیت کوین آشنا هستند و خدمات خود را به صرافیهای معتبر ارائه میدهند. Tether Limited با اجرای فرآیندهای KYC/AML مطابق قوانین، از مسدود شدن وجوه جلوگیری میکند. - تصاحب وجوه توسط Tether Limited
اطلاعات شفاف درباره منشور شرکت، مالکان، و ردیابی تمامی نقل و انتقالات مالی باعث شده است که احتمال سوءاستفاده از ذخایر کاهش یابد.
این اقدامات امنیتی و شفافیت باعث شده است که تتر بهعنوان یکی از محبوبترین و قابل اعتمادترین استیبل کوینها شناخته شود.
USDT (تتر) چگونه کار میکند؟
- صدور و بازخرید:
فرآیند کار با USDT بسیار ساده است. زمانی که کاربری ارز فیات (مانند دلار) را به Tether Limited ارسال میکند، این شرکت معادل آن، توکنهای USDT را برای او صادر میکند. در مقابل، اگر کاربر بخواهد USDT خود را به ارز فیات تبدیل کند، با ارسال توکنهای USDT به شرکت، معادل آن را به صورت ارز فیات دریافت میکند. علاوه بر این، سرویسهایی مانند MoonPay این فرآیند را برای کاربران آسانتر کردهاند، تا دیگر نیازی به طی مراحل پیچیده نباشد. - شفافیت ذخایر:
Tether Limited ادعا میکند که ذخایری شامل نقدینگی، معادلهای نقدی و داراییهای دیگر برای پشتیبانی کامل از تمامی USDTهای در گردش در اختیار دارد. برای جلب اعتماد کاربران، این شرکت گزارشهایی از حسابرسان مستقل منتشر میکند. با این حال، سطح شفافیت این حسابرسیها و تناوب آنها، همواره مورد بحث در میان جامعه رمزارزها بوده است. - ادغام با بلاکچینها:
USDT بر روی چندین بلاکچین مختلف صادر و معامله میشود. این ویژگی به تتر امکان میدهد تا از امنیت و شفافیت بلاکچینها بهرهمند شود.
در ابتدا، تتر بر روی شبکه بیت کوین و با استفاده از پروتکل Omni صادر شد. اما اکنون در بلاکچینهای مختلفی مانند اتریوم (ERC-20)، ترون (TRC-20)، سولانا (SOL)، و چندین پروتکل دیگر در دسترس است.
به عنوان مثال، در شبکه اتریوم، USDT به صورت توکن ERC-20 عمل میکند و کاربران میتوانند از زیرساخت قوی و پذیرش گسترده این شبکه بهرهبرداری کنند. این ادغامها باعث شده که USDT یکی از محبوبترین استیبل کوینها در دنیای رمزارزها باشد.
USDT برای چه مواردی استفاده میشود؟
- ماندن در اکوسیستم ارز دیجیتال:
بازار ارزهای دیجیتال به دلیل نوسانات شدید قیمتی، محیطی پرریسک برای سرمایهگذاران است. USDT بهعنوان یک دارایی پایدار، به کاربران این امکان را میدهد که سرمایه خود را بدون نیاز به تبدیل به ارز فیات، در یک دارایی کمنوسان ذخیره کنند. این ویژگی، تتر را به گزینهای ایدهآل برای معاملهگرانی تبدیل کرده است که به دنبال حفظ ارزش سرمایه در زمانهای ناپایدار بازار هستند. - نقدینگی و معاملات:
USDT یکی از پرکاربردترین استیبل کوینها در معاملات ارزهای دیجیتال است. این توکن بهعنوان جفتارز محبوب، امکان خرید یا معامله صدها رمزارز مانند بیت کوین، اتریوم و لایتکوین را فراهم میکند. علاوه بر این، کاربران میتوانند از USDT در پروتکلهای مالی غیرمتمرکز (DeFi) استفاده کنند. این پروتکلها شامل استیکینگ، استخرهای نقدینگی و کشت سود هستند که امکان کسب درآمد غیرفعال را فراهم میکنند. - پرداختها:
یکی دیگر از کاربردهای مهم USDT در پرداختهای سریع، ارزان و همتابههمتا است. این استیبل کوین به کاربران کمک میکند تا از محدودیتها و هزینههای سیستمهای پرداخت سنتی عبور کرده و از زمان انتقال کوتاهتر و کارمزدهای کمتر بهرهمند شوند. همچنین، کسبوکارها میتوانند در صورت قانونی بودن، پرداختهای کریپتویی را با استفاده از USDT بهعنوان یک دارایی پایدار بپذیرند و از نوسانات شدید سایر رمزارزها دوری کنند. این کاربردها باعث شدهاند که USDT نقش کلیدی در گسترش استفاده از ارزهای دیجیتال ایفا کند.
مزایای تتر (USDT)
- ثبات:
یکی از بزرگترین مزایای USDT، ثبات قیمتی آن است. برخلاف بسیاری از ارزهای دیجیتال که نوسانات شدید دارند، USDT با پشتوانه دلار آمریکا ارزش خود را پایدار نگه میدارد. این ویژگی، آن را به گزینهای امن برای ذخیره ارزش تبدیل کرده است. - نقدینگی:
USDT به دلیل حضور گسترده در اکثر صرافیهای رمزارز و نقدینگی بالا، به کاربران امکان میدهد با حداقل لغزش قیمتی (Price Slippage) به خرید و فروش بپردازند. این سطح بالای نقدینگی، جذابیت آن را برای معاملهگران افزایش داده است. - تبدیل آسان به ارز فیات:
USDT به راحتی به ارزهای فیات مانند دلار و یورو تبدیل میشود و این قابلیت، ارتباطی قوی بین اکوسیستم ارزهای دیجیتال و سیستمهای مالی سنتی ایجاد میکند. - کارمزد پایین تراکنشها:
انتقال USDT بهخصوص برای تراکنشهای برونمرزی، بسیار ارزانتر از انتقال ارزهای فیات است. این کارمزدهای پایین، USDT را به گزینهای جذاب برای پرداختهای بینالمللی و حوالههای مالی تبدیل کرده است. - زمان پردازش سریع:
سرعت پردازش تراکنشهای USDT بسته به بلاکچین مورد استفاده متفاوت است. برای مثال، تراکنشهای USDT در شبکه سولانا سریعتر از اتریوم انجام میشوند. این سرعت بالا، مزیتی بزرگ نسبت به سیستمهای پرداخت سنتی است که ممکن است برای تسویه تراکنشها روزها زمان ببرند. - کاربرد در DeFi:
USDT نقش کلیدی در مالی غیرمتمرکز (DeFi) دارد. این استیبل کوین بهعنوان یک دارایی پایدار در پلتفرمهای DeFi برای وامدهی، قرضگیری و تأمین نقدینگی استفاده میشود. کاربران میتوانند از مزایای این خدمات بهرهمند شوند، بدون اینکه با نوسانات شدید رمزارزها مواجه شوند.
این ویژگیها، USDT را به یکی از محبوبترین و پرکاربردترین استیبل کوینها در دنیای رمزارزها تبدیل کرده است.
گزارش ذخایر استیبل کوین تتر: سهماهه سوم ۲۰۲۴
براساس آخرین گزارش، وضعیت مالی تتر به شرح زیر است:
- کل داراییها: ۱۲۵,۴۷۲,۰۰۰,۲۷۹ دلار
- کل بدهیها: ۱۱۹,۳۸۰,۳۸۰,۱۴۳ دلار
- ارزش خالص (Net Equity) روز: ۶,۰۹۱,۶۲۰,۱۳۶ دلار
عملکرد تتر در سهماهه سوم ۲۰۲۴ نشاندهنده تعهد این شرکت به شفافیت، نقدینگی و مدیریت ریسک مسئولانه است. تتر موفق به دستیابی به نقطه عطف ۱۲۰ میلیارد دلار USDT در گردش شده و بخش عمدهای از داراییهای خود، معادل ۱۰۲.۵ میلیارد دلار را در اوراق خزانهداری ایالات متحده سرمایهگذاری کرده است. این اقدام قدرت مالی و تمرکز این شرکت بر ایجاد پشتوانهای مستحکم را برجسته میکند.
همچنین، ذخایر مازاد تتر به بیش از ۶ میلیارد دلار افزایش یافته که نشاندهنده انعطافپذیری و استراتژی سرمایهگذاری دقیق آن است. این شرکت با اتخاذ این رویکردها، بار دیگر استانداردهای جدیدی برای ثبات مالی در فضای رمزارزها تعیین کرده است.
تتر به دلیل ویژگیهای ثبات ارزش خود، توجه بسیاری از سرمایهگذاران را جلب کرده است. با این حال، کاربران باید نسبت به نوسانات بازار و عوامل خارجی که ممکن است بر تحولات بازار تأثیر بگذارند، هوشیار باشند. این گزارش، تعهد مداوم تتر به ایجاد اعتماد و اطمینان در میان کاربران و سرمایهگذاران را تقویت میکند.
استیبل کوین دای (Dai)
دای (Dai) اولین استیبل کوین غیرمتمرکز و دارای پشتوانه وثیقهای است.
ویژگیهای اصلی دای
Dai یکی از استیبل کوینهای برجستهای است که بهطور کامل بر اساس اصول غیرمتمرکز عمل میکند. این توکن روی بلاکچین اتریوم اجرا میشود و برای حفظ ارزش ثابت ۱:۱ با دلار آمریکا، از قفل کردن سایر داراییهای رمزنگاریشده در قراردادهای هوشمند استفاده میکند. برخلاف بسیاری از استیبل کوینهای دیگر که توسط یک نهاد مرکزی کنترل میشوند، دای توسط پروتکل MakerDAO مدیریت میشود؛ یک سیستم خودمختار غیرمتمرکز که تمام عملیات آن بر پایه قراردادهای هوشمند صورت میگیرد.
دای چگونه کار میکند؟
دای بهعنوان یکی از اجزای کلیدی مفهوم مواضع بدهی وثیقهای (CDPs) عمل میکند. CDPs قراردادهای هوشمندی هستند که کاربران میتوانند داراییهای رمزنگاریشده خود مانند ETH یا BAT را در آن قفل کنند تا دای تولید شود. به زبان سادهتر، این فرآیند مانند استفاده از یک گاوصندوق امن برای قفل کردن وثیقه است، که در عین حال امکان دسترسی به پول نقد پایدار دیجیتال را برای کاربران فراهم میکند.
دای به دلیل ساختار غیرمتمرکز و قابلیت اعتماد به قراردادهای هوشمند، یکی از گزینههای برجسته در دنیای رمزارزها محسوب میشود. این ویژگیها، دای را به ابزاری قدرتمند برای افرادی تبدیل کرده که به دنبال ثبات و استقلال در فضای مالی غیرمتمرکز (DeFi) هستند.
چرا دای معمولاً بیشوثیقهگذاری میشود؟
بیشوثیقهگذاری یکی از اصول کلیدی عملکرد دای (Dai) است که برای حفظ ثبات و جلوگیری از نقد شدن داراییهای وثیقهای به کار میرود. دلیل این امر، ماهیت ناپایدار داراییهای دیجیتال مانند اتر (ETH) است که بهعنوان وثیقه برای تولید دای استفاده میشوند.
بهعنوان مثال، کاربری که میخواهد ۱۰۰ دای تولید کند، باید ۲۰۰ دلار اتر را بهعنوان وثیقه قفل کند. این کار حاشیهایمنی ایجاد میکند تا در صورت کاهش قیمت اتر، ارزش وثیقه همچنان بتواند وام را پوشش دهد. اگر قیمت اتر ۲۵ درصد کاهش یابد، وثیقه کاربر هنوز معادل ۱۵۰ دلار خواهد بود، که بیش از مقدار وام ۱۰۰ دای باقی میماند.
برای بازپسگیری داراییهای وثیقهای، کاربران باید دای وام گرفتهشده را به همراه هزینههای اضافی (مانند هزینههای پایداری) بازپرداخت کنند. این فرآیند باعث میشود دای در برابر نوسانات قیمت داراییهای وثیقهای مقاوم باشد و همچنان ارزش ثابت ۱:۱ خود را با دلار آمریکا حفظ کند.
بیشوثیقهگذاری، دای را به یکی از ایمنترین و پایدارترین استیبل کوینها در دنیای مالی غیرمتمرکز تبدیل کرده است.
بنیانگذاران دای (Dai)
دای و بنیاد میکر (Maker Foundation) در سال ۲۰۱۴ توسط رونه کریستنسن (Rune Christensen)، یک توسعهدهنده و کارآفرین برجسته، تأسیس شدند. این پروژه با هدف ایجاد یک استیبل کوین غیرمتمرکز و مقابله با مشکلات و محدودیتهای استیبل کوینهای متمرکز آن زمان طراحی شد.
پروتکل sky، که بهعنوان زیربنای دای عمل میکند، یک پروژه متنباز است و در سال ۲۰۱۷ دای بهطور رسمی بر روی این پروتکل راهاندازی شد. هدف اصلی از توسعه دای، ارائه یک دارایی پایدار، امن و غیرمتمرکز برای وامدهی و استفاده در تراکنشها بود.
برخلاف استیبل کوینهای متمرکز که تحت کنترل نهادهای بزرگ قرار دارند، پروتکل sky کاملاً غیرمتمرکز است. مدیریت آن به یک شبکه توزیعشده از کاربران sky سپرده شده است. این ساختار غیرمتمرکز باعث میشود که دای بهصورت خودمختار عمل کند و از هرگونه نفوذ یا مداخله خارجی در امان باشد.
برای عملکرد صحیح این سیستم، پروتکل sky به دریافت اطلاعات لحظهای از وضعیت بازار نیاز دارد. این اطلاعات به فرآیندهای خودکار کمک میکند تا وثیقهگذاری مناسب در CDPها حفظ شود و ارزش ثابت دای با دلار آمریکا تضمین گردد.
با این رویکرد، دای به یکی از نمادهای موفق در حوزه مالی غیرمتمرکز (DeFi) تبدیل شده و توانسته است اعتماد گستردهای در میان کاربران و کسبوکارها به دست آورد.
ارزش دای از کجا تأمین میشود؟
ارزش دای (Dai) مستقیماً از فرآیند وثیقهگذاری و وامدهی در پروتکل sky ناشی میشود. زمانی که یک کاربر داراییهایی مانند اتریوم (ETH) یا توکنهای ERC20 پشتیبانیشده را بهعنوان وثیقه در این پلتفرم سپردهگذاری میکند، دای تولید شده و بهعنوان وام به کاربر ارائه میشود.
نسبت وثیقه به وام در این فرآیند ۶۶٪ است، به این معنی که برای تولید هر مقدار دای، میزان بیشتری از داراییهای رمزنگاریشده بهعنوان وثیقه قفل میشود. این مکانیزم باعث میشود عرضه دای همواره با تقاضا تنظیم شود و ارزش آن بهطور پایدار حفظ شود.
چند توکن دای (Dai) در گردش است؟
در حال حاضر ۳,۴۳۰,۷۹۳,۲۱۲ توکن دای در گردش است. برخلاف استیبل کوینهای متمرکز که توسط شرکتهای خصوصی صادر میشوند، در پروتکل sky هر کاربر میتواند با استفاده از فرآیند CDP (مواضع بدهی وثیقهای)، توکنهای دای جدید تولید کند.
پروتکل sky که بر روی بلاکچین اتریوم اجرا میشود، بهطور خودکار عرضه دای را کنترل میکند. برای اطمینان از حفظ نرخ ثابت قیمت دای با دلار آمریکا، این پروتکل تضمین میکند که هر توکن دای موجود با مقدار کافی از ارزهای دیجیتال وثیقهگذاری شده پشتیبانی میشود.
دای هیچ سقف مشخصی برای عرضه ندارد. عرضه آن کاملاً وابسته به مقدار وثیقهای است که در هر لحظه در CDPهای شبکه قفل شده است، و این عرضه بهصورت پویا تغییر میکند تا با شرایط بازار و تقاضای کاربران هماهنگ باشد.
فرآیند توقف اضطراری (Emergency Shutdown Process) در دای
برای افزایش امنیت و کاهش ریسک وقوع رویدادهای فاجعهآمیز، پروتکل sky قابلیتی به نام توقف اضطراری (Emergency Shutdown) را طراحی کرده است. این فرآیند بهعنوان یک مکانیسم حفاظتی برای حفاظت از داراییهای کاربران و تضمین ثبات سیستم عمل میکند.
چگونگی اجرا:
توقف اضطراری تنها توسط گروهی منتخب از افراد مورد اعتماد که دارای کلیدهای تسویه جهانی (Global Settlement Keys) هستند، قابل انجام است. برای فعالسازی این فرآیند، تمامی اعضای این گروه باید اقدام را تأیید کنند.
نتایج توقف اضطراری:
- پس از آغاز این فرآیند، کل پروتکل sky متوقف میشود.
- دارندگان دای (Dai) میتوانند توکنهای خود را با داراییهای وثیقهای اصلی معاوضه کنند.
- پس از تکمیل این فرآیند، سیستم به سمت تعطیلی کامل حرکت میکند.
مدیریت ریسک:
برای ارزیابی ریسکهای مربوط به داراییهای وثیقهای، پروتکل sky بهطور مداوم پروفایل ریسک هر خزانه را بررسی کرده و کفایت صندوق مازاد را برای پوشش زیانهای احتمالی ارزیابی میکند. این اقدامات تضمین میکنند که در صورت وقوع بحران، فرآیند توقف اضطراری بهطور مؤثر عمل کرده و از دارایی کاربران محافظت شود.
این مکانیسم امنیتی نشاندهنده تعهد پروتکل sky به مدیریت مسئولانه ریسک و حفظ اعتماد کاربران به استیبل کوین دای است.
حاکمیت در استیبل کوین دای: غیرمتمرکز در اسم، اما با چالشهای مختلف
دای بهعنوان یک استیبل کوین غیرمتمرکز طراحی شده است، اما در عمل، حاکمیت آن با چالشهایی همراه است:
- شفافیت در بلاکچین:
یکی از مزایای دای، شفافیت کامل داراییهای زنجیرهای است که کاربران میتوانند ترکیب ذخایر را در زمان واقعی روی بلاکچین مشاهده کنند. با این حال، این شفافیت برای داراییهای دنیای واقعی (RWA) وجود ندارد، زیرا این داراییها خارج از بلاکچین نگهداری میشوند و تأیید مستمر شخص ثالث برای آنها فراهم نیست. - استفاده از RWA برای سودآوری بیشتر:
پروتکل sky از RWAها برای افزایش سودآوری استفاده میکند. این اقدام وابستگی ذخایر به نوسانات رمزارزها را کاهش میدهد، اما ریسک اعتباری را به سیستم وارد میکند. نمونهای از این چالشها در وامهای خزانههای Centrifuge RWA مشاهده شد، جایی که تأمین مالی متوقف شد و وامدهی به صفر رسید. این مسائل سوالاتی درباره تخصص رأیدهندگان حاکمیتی در ارزیابی داراییهای پیچیده مانند اوراق بهادار خصوصی ایجاد میکند. - فرآیند نقدسازی RWAها:
نقدسازی داراییهای RWA نیازمند مداخله چندین طرف مانند متولیان و کارگزاران است که منجر به تأخیر در زمان نقدسازی میشود. همچنین، توانایی پروتکل برای نقد کردن این داراییها در شرایط استرس بازار هنوز بهطور کامل آزمایش نشده است. - بحث درباره ارتباط دای با دلار آمریکا:
بنیانگذار sky پیشنهاد داده است که پیوند دای با دلار آمریکا کاهش یا حتی حذف شود. این تغییر، اگر اجرا شود، ممکن است ثبات کلی دای را تحت تأثیر قرار دهد و ارزش آن را برای کاربران کاهش دهد.
با وجود این چالشها، دای همچنان یکی از پرکاربردترین استیبل کوینهای غیرمتمرکز است، اما مدیریت بهتر RWAها و حاکمیت تخصصیتر میتواند به بهبود عملکرد آن کمک کند.
استیبل کوین یو اس دی کوین (USDC)
یک استیبل کوین مبتنی بر دارایی است که ارزش آن به دلار آمریکا (USD) متصل است. USDC یک استیبل کوین مبتنی بر دارایی است که ارزش آن بهطور مستقیم به دلار آمریکا (USD) متصل است. هر توکن USDC در گردش توسط ۱ دلار آمریکا که بهصورت نقد یا معادلهای نقدی مانند اوراق خزانه کوتاهمدت ایالات متحده نگهداری میشود، پشتیبانی میگردد. این داراییها در موسسات مالی تحت نظارت ایالات متحده ذخیره میشوند و شفافیت و اعتماد بیشتری را برای کاربران فراهم میکنند.
USDC بر اساس استاندارد توکن ERC-20 طراحی شده است و کاملاً با تمامی برنامههای مبتنی بر بلاکچین اتریوم سازگار است. علاوه بر اتریوم، این استیبل کوین اکنون در بلاکچینهای محبوب دیگری مانند Algorand، Solana و Tron نیز پشتیبانی میشود. این سازگاری گسترده، انعطافپذیری و قابلیت استفاده USDC را برای کاربران و توسعهدهندگان در اکوسیستم رمزارزها بهشدت افزایش داده است.
با پشتوانه شفاف و طراحی استاندارد، USDC یکی از گزینههای محبوب برای تراکنشهای سریع و پایدار در دنیای رمزارزها است.
چه کسانی USDC را ایجاد کردهاند؟
USDC در ماه مه ۲۰۱۸ معرفی و در سپتامبر همان سال توسط Centre، کنسرسیومی مشترک از شرکت Circle (ارائهدهنده خدمات پرداخت همتابههمتا) و صرافی بزرگ Coinbase، راهاندازی شد. این کنسرسیوم برای ایجاد حاکمیت و استانداردهایی که اکوسیستم مالی دیجیتال را تقویت کنند، فعالیت میکند.
هدف اصلی USDC بهبود مقررات، شفافیت و استانداردهای صدور استیبل کوینها نسبت به سایر گزینههای موجود در بازار، از جمله تتر (USDT) است. این پروژه با تمرکز بر نظارت دقیق و پشتیبانی داراییهای پایدار، موفق به جلب اعتماد کاربران و بازیگران بزرگ مالی شده است.
USDC از ابتدا با حمایت گسترده مالی همراه بود و توسط ۱۱۰ میلیون دلار سرمایهگذاری از شرکتهایی نظیر گلدمن ساکس (Goldman Sachs)، بریر کپیتال (Breyer Capital) و سایر سرمایهگذاران برجسته پشتیبانی شد. اعتبار و تجربه این نهادهای بنیانگذار، به USDC کمک کرد تا به سرعت به یکی از استیبل کوینهای برجسته و پرکاربرد در دنیای رمزارزها تبدیل شود.
USDC چگونه کار میکند؟
برخلاف رمزارزهایی مانند بیت کوین که از طریق فرآیند استخراج وارد گردش میشوند، USDC با یک مکانیزم صدور و بازخرید کنترلشده فعالیت میکند.
- فرآیند صدور:
زمانی که کاربران یا کسبوکارها دلار آمریکا یا سایر ارزهای پشتیبانیشده دولت ایالات متحده را به حساب خود در Circle واریز میکنند، توکنهای جدید USDC ضرب میشوند. این فرآیند یک نمایندگی ۱:۱ از مقدار سپردهشده ایجاد میکند، که به کمک فناوری بلاکچین، معادل آن دلار به صورت توکن USDC به حساب کاربر انتقال داده میشود. - فرآیند بازخرید:
زمانی که کاربران USDC خود را به Circle بازمیگردانند و درخواست دلار آمریکا میکنند، توکنهای USDC بهطور خودکار سوزانده میشوند. این اقدام تضمین میکند که تعداد توکنهای USDC در گردش همواره با مقدار دلار نگهداریشده در ذخایر مطابقت داشته باشد. - ذخایر پشتوانه:
معادل دلاری تمامی USDCهای در گردش بهصورت نقد یا در اوراق خزانه کوتاهمدت ایالات متحده توسط Circle نگهداری میشود. این ذخایر، تضمین میکنند که ارزش USDC همواره برابر با ارزش دلار آمریکا باقی بماند.
در گذشته، Circle بخشی از ذخایر خود را بهصورت اوراق تجاری (Commercial Paper) که نوعی بدهی کوتاهمدت صادرشده توسط شرکتها است، نگهداری میکرد. با این حال، اخیراً این شرکت اعلام کرده که تنها داراییهای پشتیبانیشده دولتی را نگهداری میکند، که باعث افزایش اطمینان و ثبات این استیبل کوین شده است.
این ساختار، USDC را به یکی از پایدارترین و شفافترین استیبل کوینهای بازار تبدیل کرده است.
ترکیب ذخایر USDC و تحلیل ریسکها
ترکیب ذخایر USDC:
بیشتر ذخایر USDC شامل بدهیهای خزانهداری ایالات متحده و توافقات بازخرید خزانهداری است که در Circle Reserve Fund (CRF) نگهداری میشوند. این صندوق تحت نظارت کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) قرار دارد و توسط BlackRock مدیریت میشود. نقدینگی CRF نیز توسط بانک نیویورک ملون (Bank of New York Mellon) مدیریت میشود.
طبق گزارشهای پیشین، بیش از ۱ میلیارد دلار نقدینگی خارج از مدیریت BlackRock و در مؤسسات مالی تحت نظارت نگهداری میشود.
نگرانیها درباره نقدینگی خارج از CRF:
از سپتامبر ۲۰۲۳، Circle محل دقیق نگهداری نقدینگی خارج از CRF را مشخص نمیکند. پیشتر اعلام شده بود که نزدیک به ۸۰٪ از این نقدینگی در بانک نیویورک نگهداری میشد.
اگر بخش قابلتوجهی از این نقدینگی در یک بانک ضعیف متمرکز باشد، ممکن است این مسئله بر پیوند ارزش (peg) USDC با دلار آمریکا تأثیر بگذارد. با این حال، Circle اعلام کرده که از مؤسسات مالی بزرگ و بااهمیت جهانی استفاده میکند، و بهطور کلی ذخایر آن بسیار قوی ارزیابی میشود.
ریسکها و بلوغ داراییها:
- داراییهای ذخیرهشده در CRF دارای میانگین وزنی سررسید هفت روزه هستند، که نشاندهنده نقدینگی بالای این داراییها است.
- سپردههای بانکی معمولاً بهصورت درخواستشده (on-demand) نگهداری میشوند و در بانکهایی قرار دارند که ریسک کمی دارند.
- تمامی داراییهای ذخیرهشده به دلار آمریکا نگهداری میشوند، که ارزش USDC را تضمین میکند.
بهطور کلی، ترکیب ذخایر USDC با تمرکز بر داراییهای کمریسک و نقدپذیر طراحی شده است. با وجود نگرانیهای جزئی درباره نقدینگی خارج از CRF، ساختار کلی ذخایر، ثبات و اطمینان قابلتوجهی برای کاربران فراهم میکند.
نظارت و شفافیت مالی USDC
Circle، بهعنوان ناشر استیبل کوین USDC، در ایالات متحده بهعنوان یک کسبوکار خدمات پولی ثبت شده و تحت نظارت قرار دارد. داراییهای ذخیره این شرکت توسط Grant Thornton، یکی از شرکتهای حسابداری بینالمللی برجسته، بهطور منظم مورد حسابرسی قرار میگیرند. این اقدامات نشاندهنده تعهد Circle به شفافیت مالی و ایجاد اعتماد در میان کاربران است.
آخرین گزارش ذخایر USDC در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۴:
- تعداد USDCهای در گردش: ۳۵,۴۶۸,۹۶۴,۹۰۱ توکن
- ارزش منصفانه داراییهای ذخیرهشده: ۳۵,۵۳۳,۳۲۲,۲۸۶ دلار
این ارقام نشان میدهند که ذخایر نگهداریشده توسط Circle از کل USDCهای در گردش فراتر رفته است. این رویکرد محتاطانه تضمین میکند که حتی در شرایط خاص، پشتوانه کافی برای بازخرید تمامی توکنهای USDC موجود وجود دارد.
Circle با ترکیب شفافیت مالی، حسابرسی مستقل و ذخایر کافی، استانداردی بالا برای استیبل کوینهای بازار ایجاد کرده است و به کاربران امکان میدهد با اطمینان بیشتری از USDC استفاده کنند.
بلاکچینهای تأییدشده و ساختار ذخایر USDC
بلاکچینهای تأییدشده
Circle از چندین بلاکچین معتبر برای صدور و بازخرید USDC استفاده میکند. این بلاکچینها شامل:
Algorand، Arbitrum One، Avalanche C-Chain، Base، Celo، Ethereum، Hedera، NEAR، Noble، OP Mainnet، Polkadot Asset Hub، Polygon PoS، Solana، Stellar، TRON، ZKsync Era هستند.
Circle از تمامی این بلاکچینها برای صدور و بازخرید USDC استفاده میکند، بهجز TRON که فقط برای بازخرید به کار میرود.
- توکنهای مجاز اما منتشرنشده:
برخی از بلاکچینها مانند Algorand، Hedera، Polkadot Asset Hub و Solana دارای توکنهای USDC هستند که هنوز به دارندگان تخصیص داده نشدهاند. این توکنها برای الزامات فنی مربوط به اجرای USDC روی این شبکهها ایجاد شدهاند. - توکنهای محدود دسترسی:
توکنهایی که به دلیل مسائل تطبیق با قوانین، مقررات یا دستورات رسمی محدودیتهایی در دسترسی به آنها وجود دارد.
ذخایر و گزارشدهی
- Circle Reserve Fund (CRF):
Circle از CRF بهعنوان صندوق بازار پول دولتی تحت قانون شرکتهای سرمایهگذاری ۱۹۴۰ استفاده میکند. این صندوق، داراییهای اصلی USDC را در قالب نقدینگی و اوراق خزانهداری نگهداری میکند و ارزش خالص داراییها (NAV) را برای دارندگان USDC تأمین میکند. - حسابهای جداگانه:
Circle داراییهای USDC را در حسابهای مجزایی از دیگر وجوه شرکت عمومی نگهداری میکند. این حسابها تحت نظارت مؤسسات مالی معتبر مانند بانک نیویورک ملون مدیریت میشوند.
گزارشدهی و شفافیت
- داراییهای USDC بهصورت ماهانه توسط یک حسابرس مستقل مورد بررسی قرار میگیرند. این بررسیها شامل تحلیل داراییها در پایان ماه و یک تاریخ تصادفی در طول ماه است تا از ثبات ترکیب ذخایر اطمینان حاصل شود.
- BlackRock اطلاعات روزانه درباره CRF ارائه میدهد.
- Circle اطلاعات ترکیب داراییها را بهطور منظم در وبسایت خود منتشر میکند. بهعنوان مثال، آخرین گزارش مربوط به ۲۱ نوامبر ۲۰۲۳ است.
Circle همچنین پس از بحران مالی SVB، که در آن ۳.۳ میلیارد دلار از ذخایر USDC نگهداری میشد، نقدینگی بیشتری را به بانک نیویورک ملون منتقل کرد تا ثبات بیشتری در ذخایر ایجاد کند.
این سطح شفافیت و کنترل دقیق، USDC را به یکی از امنترین و شفافترین استیبل کوینهای بازار تبدیل کرده است.
چارچوب نظارتی و حفاظت ذخایر استیبل کوین USDC
نظارت در ایالات متحده:
Circle بهعنوان یک کسبوکار خدمات پولی در شبکه اجرای جرائم مالی وزارت خزانهداری ایالات متحده (FinCEN) ثبت شده است. USDC نیز تحت قوانین انتقال پول در ایالات مختلف آمریکا بهعنوان یک نوع ارزش ذخیرهشده یا دسترسی پیشپرداخت تنظیم میشود.
نظارت بینالمللی:
در بریتانیا، Circle بهعنوان یک مؤسسه پول الکترونیکی تحت نظارت سازمان نظارت مالی بریتانیا (FCA) عمل میکند، که انطباق آن با استانداردهای قانونی و مالی بینالمللی را تضمین میکند.
حفاظت ذخایر:
Circle اعلام کرده است که ذخایر USDC جدا از داراییهای دیگر شرکت نگهداری میشوند و در صورت ورشکستگی، از طلبکاران Circle محافظت خواهند شد. این حفاظت تحت قانون انتقال پول ایالت نیویورک و قوانین ورشکستگی فدرال اعمال میشود.
بااینحال، هیچ سابقه یا قطعیت قانونی فعلی وجود ندارد که این حفاظت در صورت ورشکستگی بهطور قطعی اعمال شود. این مسئله یک چالش احتمالی در ارزیابی ایمنی کامل ذخایر USDC ایجاد میکند.
نظارت و ممیزی:
Circle تحت بررسی سالانه قرار دارد که شامل شرایط مالی، کنترلهای داخلی، انطباق قانونی، مدیریت، سیستمها و فناوری آن است. بااینحال، آخرین ممیزی عمومی Circle به سال ۲۰۲۱ بازمیگردد، که نشاندهنده نیاز به بهروزرسانی در گزارشدهی شفاف است.
این چارچوب نظارتی، اگرچه برای تقویت اطمینان کاربران طراحی شده است، همچنان با برخی عدم قطعیتها در حفاظت قانونی ذخایر در صورت ورشکستگی روبرو است، که ممکن است نیازمند اصلاحات یا شفافیت بیشتر در آینده باشد.
نقدینگی و امکان بازخرید USDC
- بازخرید مستقیم:
بازخرید مستقیم USDC از Circle بهصورت سطحبندیشده انجام میشود. تنها شرکای Circle یا کاربران نوع A، شامل صرافیهای رمزارز و مؤسسات مالی، میتوانند درخواست بازخرید مستقیم بدهند. این شرکا باید تحت الزامات KYC (شناخت مشتری) عمل کنند.
برای کاربران نوع B (افراد عادی)، امکان بازخرید مستقیم وجود ندارد. این کاربران باید از کانالهای ثانویه، مانند Coinbase، برای مبادله USDC به دلار استفاده کنند. - نقدینگی بازار ثانویه:
بازار ثانویه USDC نقدینگی بالایی دارد و در صرافیهای متمرکز و غیرمتمرکز بسیاری، حجم معاملات قابلتوجهی وجود دارد. - محدودیت ساعات کاری بانکی:
مشابه سایر استیبل کوینها، بازخرید USDC به ساعات کاری سیستم بانکی ایالات متحده محدود است و امکان بازخرید ۲۴/۷ وجود ندارد، چرا که تسویهحساب نیازمند فعالیت سیستم بانکی است.
فناوری و وابستگی به اشخاص ثالث
- بلاکچینها و قرارداد هوشمند:
USDC ابتدا بهعنوان یک توکن ERC-20 روی بلاکچین اتریوم راهاندازی شد و اکنون در ۱۴ بلاکچین موجود است. بیشتر عرضه USDC همچنان در اتریوم قرار دارد.
قرارداد هوشمند USDC در آوریل ۲۰۲۳ توسط Callisto Network بررسی شد و مشکلی اساسی پیدا نشد، اگرچه به ریسکهای جزئی مانند ارتقا قرارداد و احتمال مسدود شدن کاربران اشاره شد. - پروتکل انتقال زنجیرهای CCTP
Circle یک پروتکل انتقال زنجیرهای راهاندازی کرده که امکان انتقال USDC بین بلاکچینها را با حذف توکنهای قدیمی و ایجاد توکنهای جدید فراهم میکند. این پروتکل توسط Chainsecurity بررسی شده و بدون مشکل اساسی ارزیابی شده است. - امنیت سایبری:
در مارس ۲۰۲۲، Circle یک برنامه افشای آسیبپذیری با همکاری HackerOne راهاندازی کرد تا ریسکهای سایبری کاهش یابد. - مدیریت خارج از زنجیره:
از آنجا که تمام ذخایر USDC خارج از زنجیره مدیریت میشوند، اختلالات فناوری احتمالاً تأثیر محدودی بر ثبات این استیبل کوین خواهند داشت، اما تعاملات زنجیرهای نیازمند نظارت مستمر هستند.
این ترکیب از نقدینگی بالا، پروتکلهای امنیتی و زیرساختهای فناوری، USDC را به یک استیبل کوین قدرتمند و قابلاعتماد تبدیل کرده است، هرچند محدودیتهایی مانند دسترسی به بازخرید مستقیم برای کاربران عادی و محدودیت ساعات بانکی همچنان وجود دارد.