فاندینگ ریت چیست؟ آموزش شاخص Funding Rate به زبان ساده

فاندینگ ریت (Funding Rate) یکی از شاخص‌های مهم در بازار ارز دیجیتال است که نقش مهمی در تعادل بین خریداران و فروشندگان در بازار فیوچرز ایفا می‌کند.

بازار فیوچرز پرپچوال (Prepetual Futures) به دلیل نداشتن تاریخ انقضا، نیاز به مکانیزمی دارد که قیمت قراردادها را با قیمت اسپات یکسان کند، شاخص فاندینگ ریت اینجا وارد عمل می‌شود. در این مقاله، به مفهوم فاندینگ ریت به زبان ساده می‌پردازیم؛ پیشنهاد می‌کنم تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

فاندینگ ریت چیست؟

فاندینگ ریت (Funding Rate) یکی از شاخص‌های مهم در معاملات فیوچرز پرپچوال است که تعادل خریداران و فروشندگان را حفظ می‌کند. این نرخ تعادل عرضه و تقاضا را در بازار نشان می‌دهد و می‌تواند تاثیر زیادی بر سود و زیان معامله‌گران داشته باشد.

در بازار فیوچرز پرپچوال به دلیل نداشتن تاریخ انقضا، قیمت قراردادها ممکن است از قیمت واقعی آن (قیمت اسپات) فاصله بگیرد. برای جلوگیری از این اتفاق، شاخص فاندینگ ریت وارد عمل می‌شود و قیمت‌ها را به یکدیگر نزدیک می‌کند.

وقتی تعداد پوزیشن‌های خرید (لانگ) بیشتر از پوزیشن‌های فروش (شورت) باشد، فاندینگ ریت مثبت شده و خریداران باید به فروشندگان هزینه پرداخت کنند. برعکس، اگر فشار فروش بیشتر شود و پوزیشن‌های شورت بیشتر از لانگ‌ها باشند، Funding rate منفی شده و این بار فروشندگان باید هزینه پرداخت کنند.

شاخص فاندینگ ریت چیست؟

شاخص Funding Rate توسط صرافی‌ها محاسبه شده و هر چند ساعت (معمولاً 8 ساعت) بین معامله‌گران رد و بدل می‌شود. در ادامه، نحوه محاسبه فاندینگ ریت به زبان ساده بررسی می‌شود:

نحوه محاسبه فاندینگ ریت

شاخص Funding rate در بیشتر صرافی‌ها با این فرمول محاسبه می‌شود:

فاندینگ ریت = شاخص پرمیوم + مقدار محدودشده نرخ بهره (بین ‎–۰٫۰۵٪ تا ‎+۰٫۰۵٪)

• نرخ بهره (Interest Rate): اختلاف هزینه نگهداری دارایی پایه (مثلاً بیت‌کوین) و دارایی مظنه (تتر یا دلار).
• شاخص پریمیوم (Premium Index): اختلاف قیمت قرارداد پرپچوال و قیمت اسپات. اگر قرارداد فیوچرز گران‌تر از اسپات معامله شود، پریمیوم مثبت خواهد بود و بالعکس.

مثال:

فرض کنید قیمت اسپات بیت‌کوین ۳۰,۰۰۰ دلار است، اما در بازار پرپچوال بایننس با قیمت ۳۰,۳۰۰ دلار معامله می‌شود.

• اختلاف بین این دو قیمت برابر با +۱٪ پریمیوم
• نرخ بهره هم طبق تنظیمات صرافی ۰.01٪ در نظر گرفته می‌شود.

بنابراین:

نرخ فاندینگ = ‎۱٪ + ‎۰٫۰۱٪ = ‎۱٫۰۱٪

این یعنی معامله‌گران لانگ باید در زمان تسویه مبلغی معادل ۱.۰۱٪ از ارزش پوزیشن خود را به معامله‌گران شورت پرداخت کنند.

چرا فاندینگ ریت در هر صرافی متفاوت است؟

هر صرافی با توجه به تعداد معامله‌گران و شرایط نقدینگی بازار خود شاخص Funding rate را محاسبه می‌کند؛ بنابراین، ممکن است در این لحظه فاندینگ ریت بیت کوین در بایننس با فاندینگ ریت در بای‌بیت متفاوت باشد.

میزان عرضه و تقاضا در صرافی، تاثیر مستقیم بر شاخص Funding rate دارد. علاوه بر آن، بازه زمانی تسویه نیز در هر صرافی متفاوت است؛ برای مثال در صرافی Binance، تسویه هر ۸ ساعت انجام می‌شود و در صرافی OKX برخی از قراردادها هر ۴ ساعت تسویه می‌شوند و نرخ فاندینگ آن سریع‌تر تغییر می‌کند.  این تفاوت‌ها، تاثیر زیادی در سود و زیان نهایی معاملات دارد.

معامله‌گران حرفه‌ای، فاندینگ ریت چند صرافی را هم‌زمان بررسی می‌کنند تا از این اختلاف، آربیتراژ بگیرند و سود کسب کنند. علاوه بر آن، از این شاخص، برای بررسی احساسات بازار (Sentiment) نیز استفاده می‌کنند؛ برای مثال، اگر Funding rate در یک صرافی منفی باشد، به این معناست که بیشتر معامله‌گران آن صرافی، پوزیشن فروش باز کرده‌اند؛ بنابراین، انتظار دارند بازار ریزش کند.

انواع فاندینگ ریت

شاخص Funding rate را می‌توان به سه دسته اصلی تقسیم کرد؛ هر کدام سیگنالی مهمی درباره وضعیت بازار به معامله‌گران می‌دهند:

فاندینگ ریت مثبت چیست؟

فاندینگ ریت مثبت، زمانی رخ می‌دهد که فشار خرید در بازار بیشتر از فشار فروش باشد؛ این یعنی تعداد زیادی از معامله‌گران انتظار افزایش قیمت آن دارایی را دارند. در این شرایط، فاندینگ ریت مثبت شده و معامله‌گران لانگ درصدی از ارزش پوزیشن خود را به معامله‌گران شورت پرداخت می‌کنند.

این وضعیت، در روندهای صعودی یا قبل از رشد شدید قیمت‌ها دیده می‌شود؛ البته توجه داشته باشید، فاندینگ ریت مثبت و بالا، می‌تواند نشانه خوش بینی بیش از حد بازار و هشدار اشباع خرید باشد؛ بنابراین، احتمال اصلاح قیمت وجود دارد.

فاندینگ ریت منفی چیست؟

وقتی فشار فروش در بازار افزایش پیدا کند و تعداد پوزیشن‌های شورت بیشتر از پوزیشن‌های لانگ باشد، فاندینگ ریت منفی می‌شود. در این حالت، معامله‌گران شورت باید به خریدارها هزینه پرداخت کنند.

فاندینگ ریت منفی بیشتر در بازار نزولی یا بعد از ریزش‌های سنگین دیده می‌شود و می‌تواند نشانه ترس و فشار فروش باشد؛ البته بعضی از معامله‌گران، این شرایط را فرصت ورود در کف قیمت می‌دانند.

فاندینگ ریت صفر یا نزدیک به صفر به چه معناست؟

فاندینگ ریت مثبت و منفی، عدم تعادل بین خریداران و فروشندگان را نشان می‌دهد؛ اما در فاندینگ ریت صفر یا نزدیک به صفر، تعادل نسبی بین پوزیشن‌های خرید و فروش وجود دارد. این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که فضای کلی بازار خنثی است یا به عبارتی، بازار در تریدینگ رنج قرار دارد و جهت نگرفته است.

چرخه فاندینگ ریت چیست؟

همانطور که گفتیم، فاندینگ ریت به صورت دوره‌ای (به صورت استاندارد هر ۸ ساعت) محاسبه و تسویه می‌شود و معامله‌گران با توجه به مثبت یا منفی بودن آن، موظف به پرداخت یا دریافت هزینه هستند. چرخه آن، تکرار منظم این تسویه‌هاست.

وقتی بازار برای طولانی صعودی باشد، فاندینگ ریت در چند چرخه پشت سر هم مثبت خواهد بود و برعکس، اگر بازار نزولی باشد، در چند چرخه پشت سر هم منفی می‌شود. بررسی چرخه‌ها، اطلاعات خوبی درباره احساسات بازار به معامله‌گر می‌دهد.

برای مثال، اگر این شاخص فقط در یک چرخه مثبت باشد، نشانه موقتی از خوش بینی بازار است؛ اما اگر در چند چرخه مثبت باقی بماند، نشان دهنده فشار خرید قوی و احتمال ادامه روند صعودی است. همچنین، منفی بودن در چند چرخه پشت سرهم، ترس شدید در بازار و تسلط فروشندگان را نشان می‌دهد. معامله‌گران حرفه‌ای با بررسی چرخه‌های فاندینگ ریت، زمان ورود یا خروج مناسب را بهتر تشخیص می‌دهند.

کاربرد شاخص فاندینگ ریت در بازار ارز دیجیتال

فاندینگ ریت یکی از ابزارهای قدرتمند برای تحلیل بازار است:

• تحلیل احساسات بازار: وقتی این شاخص مثبت و بالا باشد، نشان‌دهنده خوش بینی بیش از حد بازار و احتمال اصلاح قیمت است؛ وقتی منفی باشد، نشان می‌دهد فشار فروش بالاست و بیشتر معامله‌گران انتظار دارند قیمت ریزش کند.
• مدیریت ریسک: با بررسی Funding rate، تریدرها می‌توانند تصمیم بگیرند که ورود یا ماندن در یک پوزیشن چقدر هزینه اضافی برایشان خواهد داشت.
• استراتژی معاملاتی: شاخص Funding rate برای معامله‌گران حرفه‌ای سیگنال خرید یا فروش محسوب می‌شود. بعضی از تریدرها از این شاخص، برای ساخت استراتژی آربیتراژ بین بازار اسپات و فیوچرز استفاده می‌کنند. برای مثال، وقتی شاخص Funding rate به شدت مثبت است، باز کردن یک پوزیشن شورت در فیوچرز، هم زمان با خرید آن دارایی در اسپات می‌تواند سودآور باشد.

جمع‌بندی

فاندینگ ریت علاوه بر حفظ تعادل بین خریداران و فروشندگان، دید عمیقی از احساسات بازار به شما می‌دهد. اگر قصد فعالیت جدی در بازار فیوچرز دارید، پیشنهاد می‌کنم قبل از هر معامله، فاندینگ ریت جفت‌ارز موردنظرتان را در کوین گلس (Coinglass) یا بخش Futures صرافی‌ها مثل Binance بررسی کنید. بررسی شاخص Funding rate به شما کمک می‌کند تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرید و حرفه‌ای معامله کنید.