هرچند رمزارزها در حوزه فناوری و مالی یک نیروی انقلابی محسوب می‌شوند، اما همه رمزارزها ارزش واقعی برای دارندگان خود ایجاد نمی‌کنند و بخش زیادی از آنها به‌عنوان یک کوین مرده به دست فراموشی سپرده می‌شوند. اغلب این مرگ‌ها عامدانه است؛ چرا که سازندگان آنها با برداشت سرمایه کاربران، دارندگان کوین‌ها را با دست خالی رها کرده و سرمایه‌گذاران را به حال خود گذاشتند. براساس گزارش‌های موجود، بیش از ۵۰درصد رمزارزهایی که از سال ۲۰۱۴ در وبسایت کوین‌گکو لیست شده بودند، اکنون ارز دیجیتال مرده به حساب می‌آیند.
افزایش تعداد کوین مرده در زمان اوج محبوبیت عرضه اولیه سکه (ICO) در سال ۲۰۱۷ شدت گرفت. در این سال، تعداد کوین‌ها از ۲۹ به بیش از ۸۵۰ پروژه افزایش یافت. سال ۲۰۱۸، توسعه‌دهندگان بیش از ۱٬۲۰۰ پروژه کریپتویی جدید به بازار عرضه کردند و تعداد بیشتری به این فضا اضافه شد. دسامبر ۲۰۲۰، تعداد کل رمزارزها به نزدیک ۸٬۰۰۰ رسید. در همین سال، نوع جدیدی از کلاهبرداری به نام راگ پول (Rugpull) باعث به‌وجودآمدن نسل جدیدی از رمزارزهای مرده شد. در این مطلب قصد داریم شما را با رمزارزهای فراموش‌شده آشنا کنیم، نگاهی به مشهورترین کوین‌های مرده بیاندازیم و عوامل موفقیت و شکست ارزهای دیجیتال را بررسی کنیم؛ پس حتما تا انتها با ما همراه باشید.
کوین مرده چیست؟
کوین مرده در واقع دارایی دیجیتال پروژه‌هایی است که به دلایل مختلفی مانند ترک پروژه، کلاهبرداری، نقدینگی کم یا عدم تأمین مالی کافی به ادامه مسیر خود پایان داده‌اند.
در دنیای رمزارزها، این کوین‌ها به اصطلاح به «شت‌کوین» معروف‌اند؛ سکه‌هایی که تمام ارزش خود را از دست داده‌اند، اما همچنان در اعماق تاریک و ناامیدکننده‌ترین بلاک‌چین‌ها شناور هستند؛ بدون هیچ امیدی، به حال خود رها شده‌اند. برای یافتن این ارزهای دیجیتال مرده، کافیست به کیف پول قدیمی خود سری بزنید یا یک جستجو با آدرس عمومی کیف پول خود انجام دهید. هشدار: اگر بیش از دو سال در دنیای سرمایه‌گذاری رمزارز فعال بوده‌اید، دیدن این سکه‌های از دست رفته ممکن است صحنه‌ای ناگوار باشد.
وبسایت‌هایی مانند Coinospy و Deadcoins پروژه‌های رمزارزی مرده را که در این فضای بی‌حیات شناورند، دنبال می‌کنند. گزارش‌دادن سکه‌های مرده حتی می‌تواند برای شما پاداش یا اعتبار از سوی این سایت‌ها به همراه داشته باشد.
چرا رمزارزها می‌میرند؟
عوامل متعددی وجود دارند که باعث از بین رفتن و تبدیل شدن رمزارزها به کوین مرده می‌شوند. یکی از اصلی‌ترین دلایل، کلاهبرداری و سوءاستفاده در پروژه‌های رمزارزی است. بسیاری از پروژه‌ها با وعده‌های بزرگ برای جذب سرمایه‌گذاران شروع می‌شوند، اما به محض تأمین بودجه، توسعه‌دهندگان پروژه را رها می‌کنند و با سرمایه‌ها فرار می‌کنند. این پدیده که به «راگ پول» معروف است، یکی از دلایل رایج نابودی رمزارزهاست. علاوه بر کلاهبرداری، نبود برنامه‌ریزی و تیم‌های توسعه‌ی ضعیف نیز باعث می‌شود که بسیاری از پروژه‌ها به دلیل عدم توانایی در تحقق وعده‌ها و مدیریت منابع از بین بروند.
عامل دیگری که به مرگ کوین‌ها منجر می‌شود، کمبود نقدینگی و کاهش علاقه کاربران است. هنگامی که کوینی نتواند توجه کافی سرمایه‌گذاران و کاربران را جلب کند، نقدینگی لازم برای معاملات روزانه آن از دست می‌رود و ارزش آن به شدت کاهش می‌یابد. در چنین حالتی، کاربران نمی‌توانند به راحتی کوین را خرید و فروش کنند و پروژه به تدریج رها می‌شود. همچنین، فشارهای قانونی و عدم انطباق با قوانین مالی می‌تواند باعث بسته‌شدن پروژه‌ها و سقوط ارزش کوین‌ها شود. در نتیجه، رمزارزهایی که نمی‌توانند نیازهای بازار را برآورده کنند یا به سوءمدیریت و بی‌اعتمادی کاربران دچار می‌شوند، به یک کوین مرده تبدیل می‌شوند که برای همیشه در بلاک چین رها شده‌اند.
درس‌هایی از ارزهای دیجیتال شکست‌خورده
درس‌هایی که می‌توان از کوین‌های مرده گرفت نشان می‌دهند سرمایه‌گذاری در دنیای رمزارزها به تجربه و دانش بالا نیاز دارد. بدون شناخت دقیق از بازار و مهارت کافی، احتمال گرفتار شدن در دام پروژه‌های بی‌ارزش و کوین‌های بی‌ارزش بسیار بالا می‌رود. به همین دلیل، سرمایه‌گذاران، خصوصاً تازه‌واردها باید همواره از تجربه و دانش افرادی که با این حوزه آشنا هستند، استفاده کنند. مشاوره گرفتن از متخصصان یا همکاری با شرکت‌های سرمایه‌گذاری معتبر مانند هج‌فاندها و خرید صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌تواند تا حد زیادی ریسک را کاهش دهد. این شرکت‌ها با تحلیل‌های دقیق و تیم‌های حرفه‌ای خود، می‌توانند فرصت‌های واقعی را شناسایی کنند و سرمایه‌گذاری‌ها را در مسیرهای امن‌تری هدایت کنند و از این طریق سرمایه‌گذاران را از تجربه‌های تلخ و اشتباهات پرهزینه دور نگه دارند.
بیشتر بخوانید: آشنایی با صندوق‌های سرمایه‌گذاری الگوراک
مشهورترین کوین مرده کدام است؟
در بازار ارزهای دیجیتال بسیار زیادی هستند که دیگر نقشی در این صنعت ندارند. طبق فهرستی که وبسایت 99Bitcoins منتشر کرده، بیشتر از ۱٬۷۰۰ مورد کوین مرده را بررسی کرده و دلایل نابودی هر کدام را کامل توضیح داده است. در ادامه مشهورترین رمزارزهای فراموش‌شده‌ای که باعث ضرر سرمایه‌گذاران بسیاری شده را معرفی می‌کنیم.
پروژه BitConnect (BCC)
پروژه BitConnect بزرگترین طرح پانزی در صنعت رمزارزها بود. این پلتفرم امکان مبادله بیت کوین با ارز بومی خود، یعنی BCC را فراهم می‌کرد و وعده بازدهی بالا می‌داد. BitConnect به‌دلیل بودجه زیاد برای بازاریابی و رشد سریع بیت کوین موفقیت قابل‌توجهی کسب کرد، اما مشکلات آن از اواخر سال ۲۰۱۷ آغاز شد. در آن زمان، تنظیم‌کنندگان مالی بریتانیا درباره‌ی قانونی بودن این پروژه هشدار دادند. در اوایل ۲۰۱۸، تنظیم‌کنندگان ایالت تگزاس این پروژه را یک طرح پانزی نامیدند و BitConnect خیلی زود تعطیل شد. این امر منجر به سقوط ۹درصدی قیمت BCC شد و در نهایت برای همیشه از بین رفت.
کوین مرده OneCoin
وان کوین یکی از بزرگترین پروژه‌های کلاهبرداری در تاریخ رمزارزها است که توسط روجا ایگناتوا، معروف به «ملکه رمزارزها»، به راه افتاد. این پروژه با وعده سودهای کلان و ادعای داشتن یک رمزارز انقلابی، موفق شد میلیاردها دلار از سرمایه‌گذاران در سراسر جهان جذب کند. برخلاف ادعاها، وان کوین هیچ بلاک چین واقعی یا فناوری رمزارزی نداشت و در واقع یک طرح پانزی بود. پس از آنکه مقامات به ماهیت واقعی این پروژه پی بردند، بسیاری از اعضای آن دستگیر شدند؛ با این حال، روجا ایگناتوا ناپدید شد و همچنان تحت تعقیب است.
پروژه Aeron (ARNX)
ارز ARNX ابتدا در صرافی بایننس قابل معامله بود، اما پس از مدتی از این پلتفرم حذف شد و قیمت آن تا ۹۰ درصد سقوط کرد. توسعه‌دهندگان این پروژه ۱۰ برابر بیشتر توکن صادر کردند اما آنها را به جامعه توزیع نکردند. افرادی که در شبکه‌های اجتماعی به این مشکل اعتراض کردند، مسدود شدند. هرچند تیم اعلام کرد که این توکن‌ها را در آینده آزاد خواهد کرد، اما به تدریج و در مدت هفت روز آنها را وارد بازار کرد، که باعث سقوط بیشتر قیمت شد. در واقع می‌توان گفت که پروژه آرئون به یک خودکشی دست زد و اکنون یک کوین مرده به حساب می‌آید.
پروژه Storeum (STO)
پروژه‌ی Storeum به دلیل کمبود نقدینگی و بازار نزولی، شکست خورد. وبسایت آن نشان می‌دهد که تنها ۱۸ سفارش ثبت‌شده دارد و هیچ اتریومی برای خرید و فروش موجود نیست. قیمت آن به $0.000012 رسید که نشان می‌دهد این پروژه در زمستان ارزهای دیجیتال نتوانست دوام بیاورد و ارزش خود را حفظ کند.
پروژه VegasCoin (VEGCOIN)
پروژه وگاس کوین که بر هدف بازار شرط‌بندی ورزشی تمرکز داشت، پس از واگذاری به شرکت دیگری به طور کامل رها شد. این نابودی نشان می‌دهد حتی پروژه‌هایی که کلاهبرداری نیستند هم ممکن است به‌خاطر پیدا‌نکردن سرمایه‌گذاران بزرگ و اشتباهات مدیریتی به یک کوین مرده تبدیل شوند.
پروژه 0xBitcoin (0xBTC)
اولین واحد 0xBTC در سال ۲۰۱۸ استخراج شد و به قیمتی حدود ۵ دلار رسید. اما به مرور زمان قیمت آن به ۰.۱۰ دلار کاهش یافت و در نهایت، تیم توسعه‌دهنده پروژه را رها کرد و قیمت بیشتر افت کرد. توسعه‌دهندگان، این پروژه را بعد از کاهش ارزش رها کردند و قطعاً باعث ضرر سرمایه‌گذاران زیادی شدند.
Squid Game Coin (SQUID)
پس از محبوبیت سریال «بازی مرکب»، توکن SQUID معرفی شد و با وعده‌ی یک بازی و سود کلان، سرمایه‌گذاران زیادی جذب کرد. با رشد سریع قیمت، توسعه‌دهندگان تمام دارایی‌ها را نقد کرده و ناگهانی از بازار خارج شدند؛ به طوری که قیمت SQUID به صفر رسید و سرمایه‌گذاران متضرر شدند. این پروژه یکی از نمونه‌های کلاهبرداری راگ پول است که سرمایه‌گذاران زیادی را متضرر کرد. اکنون چیزی به جز یک کوین مرده برای آنها باقی نمانده است.
آیا کوین مرده به بازار بازمی‌گردد؟
به‌طور کلی، بازگشت یک کوین مرده به بازار بسیار دشوار و کم‌احتمال است. کوین‌های مرده معمولاً به دلیل عواملی همچون کلاهبرداری، کمبود نقدینگی، یا ترک پروژه توسط تیم توسعه‌دهنده از بین می‌روند. با این حال، در مواردی نادر، کوین‌هایی که به دلایل فنی یا مدیریتی از چرخه خارج شده‌اند، ممکن است با ورود تیم‌های جدید یا بازنگری در پروژه، به بازار بازگردند. در این موارد، جامعه‌ای از کاربران و سرمایه‌گذاران ممکن است به پروژه علاقه‌مند شوند و حمایت کنند.
اما برای بیشتر کوین‌های مرده، نبود اعتماد عمومی و از دست رفتن اعتبار اولیه، بازگشت آنها را غیرممکن می‌کند. سرمایه‌گذاران و توسعه‌دهندگان نیز معمولاً تمایلی به احیای پروژه‌های شکست‌خورده ندارند و ترجیح می‌دهند به جای آن، پروژه‌های جدیدتر و با پتانسیل بالاتر را توسعه دهند.
نتیجه‌گیری
کوین‌های مرده در دنیای رمزارزها نه تنها باعث انحراف توسعه‌ها و اتلاف منابع شده‌اند، بلکه زیان‌های بزرگی برای سرمایه‌گذاران به همراه داشته‌اند. خوشبختانه، آگاهی از وجود این نوع رمزارزها به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا با احتیاط بیشتری در این فضا حرکت کنند و از دام پروژه‌های کلاهبرداری دور بمانند. با وجود اینکه انواع کوین مرده با ظاهری جذاب و وعده‌های بزرگ وارد بازار می‌شوند، اما سرمایه‌گذاران می‌توانند با بررسی دقیق سوابق پروژه‌ها، گزارش‌های سود و زیان، حضور در صرافی‌های معتبر و تحلیل حجم معاملات، رمزارزهای واقعی و ارزشمند را از میان پروژه‌های بی‌کیفیت شناسایی کنند.
در این فضای پیچیده و پرریسک، تحقیق و بررسی عمیق به همراه شناخت صحیح از پروژه‌ها اهمیت زیادی دارد. همچنین، مشورت با افرادی که تجربه و دانش کافی در این زمینه دارند می‌تواند راهی مطمئن‌تر برای تصمیم‌گیری باشد. اگر تجربه یا وقت کافی برای تحلیل و بررسی پروژه‌ها ندارید، بهترین راهکار استفاده از مشاوران مالی متخصص یا همکاری با شرکت‌های سرمایه‌گذاری معتبر، مانند هج‌فاندها، است. این شرکت‌ها با تحلیل‌های حرفه‌ای و تیم‌های متخصص خود می‌توانند انتخاب‌های هوشمندانه‌تری را پیش روی شما بگذارند و ریسک‌های سرمایه‌گذاری را به حداقل برسانند، تا بتوانید از فرصت‌های واقعی این بازار بهره‌مند شوید.