پامپ و دامپ در ارز دیجیتال یکی از روش‌های کلاهبرداری است که در آن افراد یا نهنگ ها قیمت یک ارز ناشناخته را به صورت مصنوعی بالا می‌برند و بعد با فروش دارایی خود باعث سقوط شدید قیمت می‌شوند.
کسانی که بدون آگاهی از وجود کلاهبرداری پامپ و دامپ وارد بازار می‌شوند، بیشترین آسیب را میبینند؛ بنابراین، مهم است که بدانیم دامپ و پامپ چیست و چگونه آن را قبل از وقوع تشخیص دهیم. پیشنهاد می‌کنم تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
پامپ و دامپ در ارز دیجیتال چیست؟
پامپ و دامپ در ارز دیجیتال یک روش دستکاری قیمت است که در آن گروهی از افراد یا نهنگ‌ها با خرید هماهنگ شده یک توکن، باعث افزایش شدید قیمت (پامپ) می‌شوند و پس از جذب سرمایه‌گذاران تازه‌کار، دارایی خود را به‌سرعت می‌فروشند (دامپ). نتیجه این کار سقوط ناگهانی قیمت و ضرر برای کسانی است که دیرتر وارد معامله شده‌اند.
به بیان ساده:
- پامپ (Pump): افزایش مصنوعی و ناگهانی قیمت.
- دامپ (Dump): فروش دسته‌جمعی و ریزش سریع قیمت.
این پدیده بیشتر در پروژه‌های ناشناخته یا توکن‌های کم‌حجم اتفاق می‌افتد. برای همین همیشه باید قبل از سرمایه‌گذاری، توانایی شناسایی پامپ و دامپ را داشته باشید.
نمونه‌های واقعی پامپ و دامپ در ارز دیجیتال
توجه داشته باشید پامپ و دامپ در ارز دیجیتال فقط محدود به پروژه‌های ناشناخته نیست. چند نمونه معروف عبارتند از:
- دوج کوین (DOGE): در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲، رشد دوج‌کوین تا حد زیادی ناشی از هیجان در توییتر و تبلیغات اینفلوئنسرها بود. با اینکه بعدها قیمت خود را تثبیت کرد؛ اما پامپ‌های اولیه آن قربانی‌های زیادی داشت.
- توکن اسکوئید گیم (SQUID): این توکن در سال ۲۰۲۱ با الهام از سریال Squid Game معرفی شد و در مدت کوتاهی هزاران درصد رشد کرد. اما تیم توسعه‌دهنده به‌طور ناگهانی توکن‌ها را فروخت و قیمت تقریبا صفر شد.
- شیبا اینو (SHIB): شیبا اینو در ابتدای معرفی با پامپ‌های بزرگ مواجه شد. با اینکه بعدها جامعه و صرافی‌های بزرگ از آن حمایت کردند؛ اما اولین پامپ‌های آن نمونه‌ای از رشد غیرمنطقی برای جذب سرمایه‌گذاران تازه‌کار بود.
بیشتر بخوانید: بهترین سایت عرضه اولیه توکن ICO
مراحل پامپ و دامپ
برای شناسایی پامپ و دامپ در ارز دیجیتال، بهتر است مراحل آن را بدانیم. هر مرحله به‌نوعی سرمایه‌گذاران تازه‌کار را فریب می‌دهد:
۱. مرحله آماده‌سازی (Preparation): گروهی از افراد یا نهنگ‌ها روی یک ارز ناشناخته یا کم‌حجم توافق می‌کنند. این ارزها به دلیل نقدینگی پایین، بیشتر تحت تاثیر خریدهای هماهنگ قرار می‌گیرند.
۲. مرحله پامپ (Pump): بعد از هماهنگی، خرید با حجم بالا انجام می‌شود؛ در نتیجه‌ی آن، قیمت سریع و غیرعادی افزایش می‌یابد و توجه سایر معامله‌گران را جلب می‌کند.
۳. مرحله تبلیغات و هیجان (Hype): در این مرحله، نقش شبکه‌های اجتماعی و کانال‌های تلگرامی پر رنگ می‌شود. با انتشار شایعات و وعده‌های بزرگ، افراد بیشتری خرید می‌کنند. جالب است بدانید قربانیان اصلی در همین مرحله وارد بازار می‌شوند.
۴. مرحله دامپ (Dump): پس از جذب سرمایه کافی، کلاهبرداران دارایی‌های خود را به صورت ناگهانی می‌فروشند؛ در نتیجه قیمت به شدت سقوط می‌کند.
۵. مرحله سقوط و ضرر (Crash): در نهایت، معامله‌گرانی که بدون تحقیق و با تکیه بر تبلیغات خرید کرده‌اند، بیشترین ضرر را تجربه می‌کنند؛ برندگان اصلی این بازی همیشه کلاهبرداران دامپ و پامپ هستند.
بیشتر بخوانید: FUD چیست؟
چه کسانی پشت کلاهبرداری پامپ و دامپ هستند؟
در ادامه بررسی می‌کنیم مهم‌ترین عوامل پشت دامپ و پامپ چیست:
- نهنگ‌ها (Whales): سرمایه‌داران بزرگ که با خرید و فروش سنگین می‌توانند بازار یک توکن کم‌حجم را دستکاری کنند.
- گروه‌های تلگرامی و دیسکورد: کانال‌هایی وجود دارند که زمان دقیق خرید و فروش را به اعضا اعلام می‌کنند؛ این افراد قبل از همه وارد می‌شوند و بیشترین سود را می‌کنند.
- اینفلوئنسرهای جعلی: برخی افراد در شبکه‌های اجتماعی با تبلیغات و وعده‌ی سودهای نجومی، افراد تازه‌کار را به خرید یک ارز خاص تشویق می‌کنند.
- پروژه‌های ناشناخته یا تیم‌های مشکوک: بعضی اوقات توسعه‌دهندگان پروژه‌های جعلی، قیمت توکن خود را برای جذب سرمایه‌گذار جدید دستکاری می‌کنند.
به یاد داشته باشید تنها برندگان اصلی دامپ و پامپ این افراد هستند و قربانیان اصلی، سرمایه‌گذاران بی‌اطلاع و تازه‌وارد خواهند بود.
چگونه یک طرح پامپ و دامپ را قبل از وقوع فاجعه شناسایی کنیم؟
برای اینکه قربانی کلاهبرداری پامپ و دامپ نشوید، باید بتوانید نشانه‌های اولیه را به‌موقع تشخیص دهید. برخی مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- افزایش ناگهانی و غیرعادی قیمت در مدت کوتاه، بدون دلیل منطقی یا اخبار رسمی: وقتی یک ارز دیجیتال ناشناخته در عرض چند ساعت یا چند روز چند برابر رشد می‌کند، بدون اینکه خبر مهمی مثل همکاری رسمی، لیست‌شدن در صرافی بزرگ یا توسعه جدید منتشر شده باشد، احتمالا با یک پامپ مصنوعی روبه‌رو هستید.
- حجم معاملات غیر عادی روی یک ارز ناشناخته یا کم‌حجم که در صرافی‌های کوچک لیست شده است: توکن‌های ناشناخته نقدینگی کمی دارند. به همین دلیل، خرید و فروش هماهنگ حتی توسط چند نهنگ یا گروه کوچک می‌تواند حجم معاملات را چندین برابر کند و قیمت را به‌طور ساختگی بالا ببرد.
- تبلیغات بیش از حد در شبکه‌های اجتماعی، کانال‌های تلگرامی یا گروه‌ها: یکی از رایج‌ترین ابزارهای کلاهبرداری پامپ و دامپ، ایجاد موج تبلیغاتی در تلگرام، توییتر یا دیسکورد است. این تبلیغات‌ها با جملاتی مثل «فرصت طلایی» و «آخرین شانس خرید» همراه هستند.
- اینفلوئنسرهای ناشناس یا افراد مشکوک که به‌طور هماهنگ یک ارز خاص را تبلیغ می‌کنند: اگر دیدید چند حساب کاربری تازه‌کار یا اینفلوئنسرها هم‌زمان در حال تبلیغ یک ارز ناشناخته هستند، باید شک کنید.
- نبود پشتوانه فاندامنتال یا تکنیکال برای رشد قیمت: اگر پروژه محصول، تیم معتبر، وایت‌پیپر شفاف یا سابقه توسعه نداشته باشد، ولی قیمت آن به سرعت بالا می‌رود، به احتمال زیاد این رشد پایدار نخواهد بود. اگر در نمودار نشانه تکنیکالی از روند صعودی دیده نشود، احتمال پامپ و دامپ بسیار بالاست.
اگر یک پروژه این ویژگیها را داشته باشد، احتمالا با پامپ و دامپ رو به رو هستید.
چگونه از کلاهبرداری پامپ و دامپ بازار در امان بمانیم؟
برای نجات از پامپ و دامپ ارز دیجیتال، این نکات را رعایت کنید:
- همیشه روی پروژه‌های معتبر سرمایه‌گذاری کنید: قبل از خرید توکن، وایت‌پیپر، تیم توسعه‌دهنده، صرافی‌های لیست‌کننده و حجم معاملات آن را بررسی کنید. پروژه‌های معتبر شفافیت بالاتری دارند و در صرافی‌های شناخته‌شده معامله می‌شوند.
- به سرمایه‌گذاری در ارز دیجیتال، دیدگاهی بلند مدت داشته باشید: قربانی‌های پامپ و دامپ به‌دنبال کسب سود سریع و کوتاه‌مدت هستند؛ بنابراین نگاه بلند مدت، ریسک را کاهش می‌دهد.
- هیچ‌وقت به صورت هیجانی خرید نکنید: صرفا به خاطر تبلیغات شبکه‌های اجتماعی یا توصیه افراد ناشناس وارد نشوید؛ همیشه منبع خبر را بررسی کنید و با ذهنیت انتقادی به آن نگاه کنید.
- تحلیل فاندامنتال و تکنیکال را جدی بگیرید: تحلیل بازار به شما کمک می‌کند تا رشد یا ریزش قیمت را بهتر ارزیابی کنید و فریب هیجانات را نخورید. داده‌های واقعی همیشه مطمئن‌تر از شایعات هستند.
- در پروژه‌های کم‌حجم، ناشناخته و مشکوک سرمایه گذاری نکنید: ارزهایی که نقدینگی پایینی دارند، به‌راحتی دستکاری می‌شوند و بیشترین خطر پامپ و دامپ در ارز دیجیتال در همین توکن‌هاست. بهتر است بخش اصلی سرمایه‌تان در دارایی‌های شناخته‌شده باشد.
- مراقب وعده‌های غیرواقعی باشید: وعده‌هایی مثل کسب سود چند برابری در چند روز همیشه نشانه کلاهبرداری هستند.
- همیشه اخبار را از منابع معتبر دنبال کنید: خبرگزاری‌های رسمی، وب‌سایت‌های معتبر و صرافی‌های بزرگ بهترین منابع برای بررسی وضعیت بازار هستند.
جمع‌بندی
پامپ و دامپ در ارز دیجیتال یکی از روش‌های دستکاری بازار و نوعی کلاهبرداری است که با ایجاد هیجان، سرمایه‌گذاران تازه‌کار را گرفتار می‌کند. حالا که می‌دانید دامپ و پامپ چیست؛ اگر می‌خواهید سرمایه‌گذاری موفقی داشته باشید، باید از پروژه‌های مشکوک و کم‌حجم دوری کنید، تحلیل فاندامنتال و تکنیکال را جدی بگیرید و همیشه با دید بلند مدت وارد بازار شوید؛ در غیر این صورت، قربانی این بازی خواهید بود.
