با رشد و توسعه فناوری بلاکچین و افزایش استقبال از ارزهای دیجیتال، امروزه انواع مختلفی از ارزهای دیجیتال با کاربردها و ویژگی‌های متفاوت وارد بازار شده‌اند. از بیت کوین، که به‌عنوان اولین و محبوب‌ترین ارز دیجیتال شناخته می‌شود، تا دیگر ارزها و توکن‌هایی که در دسته‌بندی‌های خاص خود به وجود آمده‌اند. در ادامه این مقاله، به بررسی انواع ارزهای دیجیتال می‌پردازیم و دسته‌بندی‌های آنها را توضیح می‌دهیم.
آشنایی انواع ارزهای دیجیتال و مقایسه آنها با یکدیگر
شناخت انواع ارزهای دیجیتال می‌تواند به افراد کمک کند تا در این بازار پرنوسان، پیچیده و در عین حال پر از فرصت، تصمیم‌گیری درست و سرمایه‌گذاری‌های مطمئن‌تری داشته باشند. در اینجا با مهم‌ترین و کاربردی‌ترین ارزهای دیجیتال آشنا خواهیم شد و آنها را با هم بررسی خواهیم کرد:
-
بیت کوین
بیت کوین (Bitcoin)، اولین و شناخته‌شده‌ترین ارز دیجیتال است که در سال ۲۰۰۹ توسط ساتوشی ناکاموتو معرفی شد. بیت کوین به‌عنوان یک دارایی دیجیتال غیرمتمرکز، از فناوری بلاکچین برای تضمین امنیت تراکنش‌ها و ایجاد واحدهای جدید ارز استفاده می‌کند. اولین ارزدیجتال شناخته‌شده در دنیا، به‌دلیل امنیت، کمیابی (با سقف ۲۱ میلیون واحد) و پذیرش گسترده، محبوبیت بالایی دارد و به‌عنوان «طلای دیجیتال» شناخته می‌شود.
-
آلت کوین‌ها
یکی از قدیمی‌ترین و شناخته‌شده‌ترین آلت کوین‌ها، لایت کوین (Litecoin) است که پس از بیت کوین در سال ۲۰۱۱ توسط چارلی لی، یکی از مهندسان سابق گوگل، ایجاد شد. لایت کوین بر اساس کد منبع بیت کوین ساخته شده است، اما ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد که آن را از بیت کوین متمایز می‌کند. به‌دلیل سرعت بالاتر تراکنش‌ها، هزینه‌های کمتر و جامعه کاربری فعال خود، لایت کوین به‌عنوان «نقره دیجیتال» شناخته می‌شود.
در مجموع و به بیان ساده‌تر، آلت کوین‌ها (Altcoins) تمامی ارزهای دیجیتالی هستند که پس از بیت کوین وارد بازار شده‌اند. هر کدام از این ارزها، ویژگی‌ها و کاربردهای متفاوتی دارند و با اهداف گوناگون توسعه داده شده‌اند؛ برخی بر بهبود سرعت تراکنش‌ها تمرکز دارند، در حالی که برخی دیگر به ایجاد قراردادهای هوشمند و دیفای (DeFi) می‌پردازند. آلت کوین‌ها در مقایسه با بیت کوین که بیشتر به‌عنوان ذخیره ارزش شناخته می‌شود، اغلب برای کاربری‌های خاص‌تر و نوآورانه‌تر در بسترهای مختلف به کار می‌روند. آلت کوین‌ها، هر کدام به نوعی برای رفع محدودیت‌های بیت کوین یا ارائه ویژگی‌های جدیدی طراحی شده‌اند. از معروف‌ترین آلت‌کوین‌ها می‌توانیم به اتریوم (ETH)،کاردانو (ADA)، چِین‌لینک (LINK) و آوالانچ (AVAX) اشاره کنیم.
ارزهای دیجیتال پایدار (Stablecoins)
در دسته‌بندی انواع ارزهای دیجیتال، ارزهای دیجیتال پایدار یا استیبل کوین‌ها (Stablecoins) نقش مهمی در ایجاد ثبات و کاهش نوسانات ایفا می‌کنند. برخلاف بیشتر ارزهای دیجیتال که نوسانات قیمتی زیادی دارند، استیبل کوین‌ها طوری طراحی شده‌اند که ارزش خود را به دارایی‌های با ثباتی مانند دلار آمریکا، طلا یا سایر ارزهای فیات (پول رایج در یک کشور) پیوند می‌دهند.
تتر (USDT) یکی از معروف‌ترین استیبل کوین‌هاست که ارزش آن به دلار آمریکا وابسته است. نوع دیگر، استیبل کوین‌های با پشتوانه دارایی‌های فیزیکی طلا مثل پکس گلد (PAXG) هستند که با ارزش طلا تطبیق داده می‌شوند و مناسب کسانی هستند که به‌دنبال حفظ ارزش سرمایه خود در برابر کاهش قدرت خرید ارزهای فیات می‌باشند.
به‌طور کلی، این نوع ارزها به‌دلیل پایداری قیمتی خود، به‌طور گسترده در بازارهای ارز دیجیتال برای تراکنش‌های سریع و مطمئن یا محافظت از سرمایه در برابر نوسانات استفاده می‌شوند.
بیشتر بخوانید: ارز دیجیتال چیست؟
ارزهای دیجیتال مبتنی‌بر پروتکل (Protocol-Based Cryptocurrencies)
ارزهای دیجیتال مبتنی بر پروتکل، به نوعی سوخت اصلی بلاکچینهای نسل جدید هستند. این ارزها نه تنها برای انجام تراکنش‌ها، بلکه برای تأمین امنیت شبکه، اجرای قراردادهای هوشمند و ایجاد زیرساخت برای برنامه‌های غیرمتمرکز نیز استفاده می‌شوند. نمونه‌هایی از این ارزها پولکادات (Polkadot – DOT)، کازموس (Cosmos – ATOM)، سولانا (Solana – SOL) و تزوس (Tezos – XTZ) هستند. هر کدام از این ارزها ویژگی‌های منحصر به فردی دارند و در جهت ایجاد یک اکوسیستم بلاکچینی گسترده و متصل به هم تلاش می‌کنند. از مزایای این ارزها می‌توان به تعامل‌پذیری بالا، پشتیبانی از توسعه‌دهندگان، امنیت قوی و پایداری شبکه اشاره کرد.
میم کوین‌ها
میم کوین‌ها (Meme Coins) ارزهای دیجیتالی هستند که بیشتر بر اساس شوخی یا میم‌های اینترنتی ایجاد شده‌اند و اغلب با حمایت‌های فضای آنلاین محبوبیت پیدا می‌کنند. برخلاف بیت کوین یا برخی آلت‌کوین‌های دیگر، این ارزها معمولاً از پروژه‌های فناوری پیچیده‌ای پشتیبانی نمی‌شوند و بیشتر از طریق حمایت شبکه‌های اجتماعی و تبلیغات آنلاین ارزش پیدا می‌کنند. معروف‌ترین میم کوین، دوج‌کوین (Dogecoin) است که به‌عنوان یک شوخی شروع شد اما با حمایت افراد مشهوری مانند ایلان ماسک به ارزش بالایی دست یافت. ارزش میم کوین‌ها اغلب به‌شدت ناپایدار است و با فعالیت‌های تبلیغاتی یا حمایت شخصیت‌های معروف به‌سرعت تغییر می‌کند.
شت کوین‌ها
شت کوین‌ها (Shitcoins) به ارزهای دیجیتالی اطلاق می‌شود که هیچ کاربرد واقعی ندارند و فاقد ارزش ذاتی یا کاربرد مشخصی هستند. صرفاً برای سودهای کوتاه‌مدت و بدون ارائه نوآوری واقعی ایجاد می‌شوند. این ارزها اغلب بدون هدف مشخص و اغلب با هدف سودجویی توسعه داده می‌شوند و ممکن است به‌سرعت از بین بروند. سرمایه‌گذاری در شت کوین‌ها در مقایسه با دیگر دسته‌ها از انواع ارزهای دیجیتال بسیار پرریسک است زیرا معمولاً نوسانات شدید قیمتی دارند. اغلب تیم‌های پشت این پروژه‌ها ناشناس هستند یا تجربه کافی در حوزه بلاکچین ندارند، که این موضوع می‌تواند نشانه‌ای از عدم اعتبار پروژه باشد. از شت کوین‌های شناخته شده می‌توان به SafeMoon (سیف‌مون) اشاره کرد که در سال ۲۰۲۱ معرفی شد و با وعده‌های بازدهی بالا و مکانیزم‌های تشویقی هولد، توجه بسیاری را به خود جلب کرده بود.
تفاوت ارز و کوین چیست؟
در دنیای ارزهای دیجیتال، اغلب اوقات با اصطلاحات “ارز” و “کوین” مواجه می‌شویم. اگرچه این دو واژه به جای یکدیگر استفاده می‌شوند، اما تفاوت‌های مهمی بین آنها وجود دارد که درک آنها برای سرمایه‌گذاری و مشارکت در این بازار ضروری است.
کوین
- کوین‌ها معمولاً واحد پولی اصلی یک بلاکچین مستقل هستند. به عبارت دیگر، کوین‌ها مانند سکه‌هایی هستند که برای انجام تراکنش‌ها در یک شبکه بلاکچین مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- کوین‌ها اغلب با هدف ذخیره ارزش و به‌عنوان ابزاری برای پرداخت ایجاد می‌شوند. بیت کوین، اولین و مشهورترین ارز دیجیتال، نمونه‌ای از یک کوین است.
- در برخی موارد، کوین‌ها ممکن است توسط یک تیم توسعه‌دهنده مرکزی کنترل شوند و تغییرات در پروتکل آنها نیازمند اجماع گسترده نباشد.
ارز
- ارزها یا توکن‌ها معمولاً واحد پولی هستند که در یک پلتفرم یا اکوسیستم خاص استفاده می‌شوند. این پلتفرم‌ها می‌توانند بر روی بلاکچینهای موجود مانند اتریوم ساخته شوند.
- ارزها کاربردهای متنوعی دارند و ممکن است برای پرداخت، پاداش، دسترسی به خدمات خاص یا نشان‌دهنده مالکیت دارایی‌های دیجیتال مانند NFTها استفاده شوند.
- ارزها معمولاً انعطاف‌پذیری بیشتری نسبت به کوین‌ها دارند و می‌توانند برای ایجاد انواع مختلف برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) مورد استفاده قرار گیرند.
نگاهی مختصر به تفاوت ارز و کوین با یکدیگر
| ویژگی | کوین | ارز |
| بلاکچین | اغلب مستقل | اغلب بر روی بلاکچینهای موجود |
| هدف | ذخیره ارزش و پرداخت | پرداخت، پاداش، دسترسی به خدمات، نشان‌دهنده مالکیت |
| کنترل | متمرکز | معمولا غیرمتمرکز |
| انعطاف‌پذیری | کم | زیاد |
| مثال | بیت کوین و لایت کوین | اتریوم، ERC-20 توکن‌ها |
تفاوت کوین و توکن چیست؟
کوین‌ها (Coins) به ارزهای دیجیتالی گفته می‌شود که روی بلاکچین مستقل خود فعالیت می‌کنند. بیت کوین و اتریوم نمونه‌های واضح کوین‌ها هستند، زیرا هرکدام شبکه بلاکچین مخصوص به خود را دارند و از آن برای انجام تراکنش‌ها استفاده می‌کنند. به‌طور کلی کوین‌ها برای ذخیره و انتقال ارزش به کار می‌روند.
توکن‌ها (Tokens) ارزهای دیجیتالی هستند که بر روی یک بلاکچین دیگر، معمولاً بر روی بلاکچین اتریوم یا بایننس اسمارت‌چین ایجاد شده‌اند. توکن‌ها از قراردادهای هوشمند برای ایجاد و انتقال خود استفاده می‌کنند و می‌توانند کاربردهای متفاوتی داشته باشند؛
در مجموع، کوین‌ها با داشتن بلاکچین اختصاصی به‌عنوان وسیله‌ای برای ذخیره و تبادل ارزش عمل می‌کنند، در حالی که توکن‌ها، که بر بستر بلاکچینهای موجود ایجاد می‌شوند، قابلیت‌هایی فراتر از انتقال مالی مانند دسترسی به خدمات یا نمایندگی دارایی‌ها دارند. در ادامه انواع مهم و کاربردی‌تر توکن‌ها را بررسی می‌کنیم:
توکن‌های کاربردی (Utility Tokens)
توکن‌های کاربردی، مانند بی‌ای‌تی (BAT)، گولم (GLM) و اوایکس پروتکل (ZRX) برای استفاده از محصولات یا خدمات یک پلتفرم خاص طراحی شده‌اند. این توکن‌ها، می‌توانند به‌عنوان یک واحد پول درون بازی عمل کنند و برای خرید آیتم‌های درون بازی، ارتقاء کاراکترها، تعامل با بازیکنان دیگر و شرکت در اکوسیستم بازی‌ها کاربرد داشته باشند.
توکن‌های امنیتی (Security Tokens)
توکن‌های امنیتی، نماینده مالکیت بر یک دارایی یا سهم در یک شرکت هستند و به نوعی شبیه به سهام سنتی عمل می‌کنند. این توکن‌ها برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مختلف، دریافت سود و تقسیم سود کاربرد دارند. شناخته‌شده‌ترین توکن‌های امنیتی آدا (ADA)، سولانا (SOL) و بی‌ان‌بی (BNB) هستند. توکن‌های امنیتی به‌دلیل شباهت به اوراق بهادار، تحت قوانین و مقررات سخت‌گیرانه‌تری نسبت به دیگر دارایی‌های دیجیتال قرار دارند.
توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT – Non-Fungible Tokens)
NFTها یا همان توکن‌های غیرقابل تعویض، برای نشان دادن مالکیت بر دارایی‌های دیجیتال مانند آثار هنری، موسیقی، کلکسیون‌های دیجیتال و حتی املاک مجازی استفاده می‌شوند. هر NFT منحصربه‌فرد است و نمی‌توان آن را با NFT دیگری جایگزین کرد. از نمونه‌های شناخته‌شده NFTها دودلز (Doodles) رون‌استون (Runestone) و بی‌تی‌کت (BTCat) هستند که هر کدام روی شبکه متفاوتی فعالیت دارند.
گیم توکن‌ها (Game Tokens)
گیم توکن‌ها، تحولی عظیم در صنعت بازی ایجاد کرده‌اند. این توکن‌ها به بازیکنان اجازه می‌دهند تا مالکیت دارایی‌های دیجیتالی درون بازی را داشته باشند و با آنها معامله کنند. با استفاده از فناوری بلاکچین، این دارایی‌ها به دارایی‌های قابل معامله و باارزشی تبدیل شده‌اند. علاوه بر این، بازیکنان می‌توانند با بازی کردن درآمد کسب کنند که به این مفهوم، بازی برای کسب درآمد می‌گویند.
بازی‌های محبوب مانند Axie Infinity، The Sandbox و Decentraland از این توکن‌ها برای در خرید زمین‌های مجازی، شخصیت‌های بازی، آیتم‌ها و شرکت در حاکمیت بازی استفاده می‌کنند.
نکته: شما با مراجعه به سایت کوین مارکت کپ (CoinMarketCap)، می توانید جزئیات مربوط به انواع ارزهای دیجیتال، از زیرساخت و دسته‌بندی تا حجم معاملات و جایگاه ارزها در بازار را مشاهده و بررسی کنید.
سخن پایانی
با بررسی انواع ارزهای دیجیتال متوجه شدیم که از کوین‌هایی مانند بیت‌کوین و اتریوم گرفته تا توکن‌هایی با کاربردهای خاص، طیفی گسترده از امکانات و نوآوری‌ها را ارائه می‌دهند. با ظهور تکنولوژی‌های جدید، دنیای ارزهای دیجیتال همچنان در حال رشد و تحول است و پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که ارزهای دیجیتال نقش مهم‌تری در آینده اقتصاد جهانی ایفا خواهند کرد.
سرمایه‌گذارانی که قصد ورود به بازار ارزهای دیجیتال را دارند، باید بدانند که این بازار در کنار بازدهی بالا، ریسک و نوسانات بالایی نیز به همراه دارد. تحقیق درست، انتخاب پروژه‌های معتبر، در نظر گرفتن میزان ریسک‌پذیری، مدیریت ریسک و در نظر گرفتن بازه زمانی سرمایه‌گذاری از نکات کلیدی برای سرمایه‌گذاری موفق در این حوزه هستند. سبد هولد هوشمند الگوراک، محصولی نوین برای سرمایه‌گذاری در بازار رمزارزهاست. این محصول هوشمند الگوراک، به سرمایه‌گذاران بهترین ترکیب ارزها برای هولد را با توجه به میزان ریسک‌پذیری شخصی و سرمایه‌شان پیشنهاد می‌کند.
الگوراک، به‌عنوان اولین هج فاند کریپتویی در ایران، با ارائه خدماتی هوشمندانه و نوین، بستر امنی برای سرمایه‌گذاری در بازار رمزارزها فراهم کرده است. اگر قصد سرمایه‌گذاری بلندمدت در این حوزه دارید، اما نمی‌دانید چه مقدار ریسک‌پذیر هستید یا نمی‌دانید خرید چه مقدار از ارزی متناسب با شخصیت ریسک‌پذیری شماست؛ با مراجعه به این صفحه، با سبد هولد هوشمند الگوراک بیشتر آشنا شوید. سبد هولد الگوراک، با در نظر گرفتن تمام فاکتورهای یک سرمایه‌گذاری موفق، در کنار افرادی که به‌تازگی وارد دنیای سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال شده‌اند و حتی سرمایه‌گذاران حرفه‌ای خواهد بود.
