شاخص ترس و طمع کریپتو چیست و چطور می‌توان آن را تحلیل کرد؟

موفقیت در بازار ارزهای دیجیتال تنها وابسته به تحلیل تکنیکال یا دنبال کردن اخبار نیست. یکی از ابعاد کلیدی، اما کمتر مورد توجه، روان‌شناسی بازار و احساسات جمعی معامله‌گران است.

«شاخص ترس و طمع کریپتو» به عنوان ابزاری برای سنجش این احساسات عمل می‌کند و می‌تواند دید روشنی از جو کلی بازار ارائه دهد. در ادامه این مقاله، با ما همراه باشید تا دریابید این شاخص چگونه کار می‌کند و چطور تحلیل آن به شما در تصمیم‌گیری‌های معاملاتی کمک می‌کند.

شاخص ترس و طمع چیست؟

شاخص ترس و طمع (Fear and Greed Index)، ابزاری است که تلاش می‌کند احساس کلی حاکم بر بازار ارزهای دیجیتال را اندازه‌گیری کند. این شاخص با ترکیب چندین منبع داده مختلف، یک عدد بین ۰ تا ۱۰۰ ارائه می‌دهد:

• ۰ تا ۲۴ (ترس شدید – Extreme Fear): زمانی که شاخص ترس و طمع ارزهای دیجیتال در این محدوده قرار می‌گیرد، نشان‌دهنده ترس غالب در بازار است. سرمایه‌گذاران وحشت‌زده هستند، ممکن است به صورت احساسی اقدام به فروش دارایی‌های خود کنند و قیمت‌ها تمایل به کاهش پیدا می‌کنند.
• ۲۵ تا ۴۹ (ترس – Fear): در این محدوده، ترس در بازار وجود دارد، اما به شدت حالت افراطی نیست. سرمایه‌گذاران محتاط هستند و ممکن است از ورود به موقعیت‌های جدید خودداری کنند.
• ۵۰ (خنثی – Neutral): این سطح نشان‌دهنده تعادل نسبی بین ترس و طمع است. به عبارتی، هیچ‌یک از این دو احساس غالب نیست و بازار در شرایط نسبتا خنثی به‌سر می‌برد.
• ۵۱ تا ۷۴ (طمع – Greed): زمانی که شاخص وارد این محدوده می‌شود، نشان‌دهنده افزایش خوش‌بینی و طمع در بازار است. سرمایه‌گذاران هیجان‌زده هستند، انتظار رشد بیشتر قیمت‌ها را دارند و ممکن است با ریسک‌پذیری بالاتری اقدام به خرید کنند.
• ۷۵ تا ۱۰۰ (طمع شدید – Extreme Greed): این بالاترین سطح طمع است. بازار بسیار هیجانی شده است، سرمایه‌گذاران بیش از حد خوش‌بین هستند و ممکن است حباب‌هایی در حال شکل‌گیری باشند. طمع شدید اغلب به عنوان نشانه‌ای از احتمال اصلاح قیمت در آینده نزدیک در نظر گرفته می‌شود. زیرا بازار ممکن است بیش از حد ارزش‌گذاری شده باشد.

شاخص ترس و طمع بیت کوین چیست؟

هنگامی که از شاخص ترس و طمع کریپتو صحبت می‌کنیم، اغلب منظور همان شاخصی است که بر اساس داده‌های مربوط به بیت کوین محاسبه می‌شود. دلیل این موضوع، سلطه یا همان دامیننس بیت کوین در بازار ارزهای دیجیتال است. بیت کوین بزرگترین و تاثیرگذارترین ارز دیجیتال از نظر ارزش بازار و حجم معاملات است. بنابراین، احساسات کلی پیرامون بیت کوین، معمولا به عنوان نماینده‌ای از احساسات کل بازار کریپتو در نظر گرفته می‌شود.

شاخص ترس و طمع بیت کوین، همان مقیاس ۰ تا ۱۰۰ را دارد و سطوح ترس شدید تا طمع شدید را نشان می‌دهد. این شاخص با تحلیل فاکتورهایی که مستقیما به بیت کوین مرتبط هستند، مانند نوسانات قیمت بیت کوین، حجم معاملات آن، اشاره‌ها به بیت کوین در شبکه‌های اجتماعی و سایر داده‌های مرتبط، محاسبه می‌شود.

کاربردهای شاخص ترس و طمع

شاخص ترس و طمع در بازار کریپتو یک ابزار تحلیلی قدرتمند است که می‌تواند به سرمایه‌گذاران و معامله‌گران در درک بهتر بازار و اتخاذ تصمیمات بهتر کمک کند. در اینجا به برخی از کاربردهای اصلی این شاخص اشاره می‌کنیم:

شناسایی فرصت‌های احتمالی خرید یا فروش

یکی از رایج‌ترین کاربردهای این شاخص، استفاده از آن به عنوان یک ابزار «contrarian» یا «برخلاف جریان» است. تئوری پشت این استراتژی ساده است: زمانی که شاخص پایین است و ترس در بازار به اوج می‌رسد، ممکن است فروشندگان احساسی در حال خروج از بازار باشند و قیمت‌ها به سطوح جذابی برای خرید رسیده باشند. برعکس، زمانی که شاخص بالا است و طمع به اوج می‌رسد، بازار ممکن است بیش از حد هیجانی شده و احتمال اصلاح قیمت وجود داشته باشد، که می‌تواند نشانه‌ای برای در نظر گرفتن فروش یا احتیاط در خرید باشد.

زمان‌بندی بازار

شما می‌توانید از شاخص ترس و طمع کریپتو برای تأیید یا حتی چالش با نتایج تحلیل‌های تکنیکال یا فاندامنتال خود استفاده کنید. این شاخص به شما در شناسایی زمان‌های مناسب ورود یا خروج و نقاط احتمالی که ممکن است با تحلیل‌های شما همسو یا در تضاد باشند، کمک می‌کند. 

درک روانشناسی بازار

فراتر از سیگنال‌های معاملاتی، این شاخص به شما کمک می‌کند تا روانشناسی جمعی حاکم بر بازار را درک کنید. دانستن اینکه آیا سرمایه‌گذاران عموما خوش‌بین هستند یا بدبین، می‌تواند به شما در پیش‌بینی واکنش‌های احتمالی بازار به اخبار یا رویدادهای آینده کمک کند.  همچنین، بررسی این شاخص قبل از هر تصمیمی به شما کمک می‌کند تا از واکنش‌های احساسی شخصی مانند FOMOجلوگیری کنید.

نکته: بسیار مهم است که بدانید شاخص ترس و طمع بازار کریپتو به تنهایی نباید مبنای تصمیم‌گیری‌های معاملاتی شما قرار گیرد. این یک شاخص احساسات است، نه یک پیش‌بینی قطعی از حرکت قیمت آینده. بازار می‌تواند برای مدت طولانی در یک حالت ترس یا طمع شدید باقی بماند. بنابراین، این شاخص باید همواره در کنار سایر ابزارهای تحلیلی استفاده شود.

نحوه محاسبه شاخص ترس و طمع کریپتو 

همانطور که اشاره کردیم، شاخص ترس و طمع کریپتو یک ابزار تحلیلی ترکیبی است. این شاخص برای ارائه یک نمای کلی از احساسات بازار، چندین منبع داده مستقل را جمع‌آوری و تحلیل می‌کند. سازندگان این شاخص با ترکیب معیارهای مختلف، تلاش می‌کنند تا تصویری جامع از بازار در وضعیت ترس، طمع یا خنثی ارائه دهند. هر یک از این منابع داده، وزن و سهم مشخصی در محاسبه نهایی شاخص دارند. تغییرات در هر یک از آن‌ها می‌تواند بر مقدار نهایی شاخص تأثیر بگذارد. 

• فرمول محاسبه:

Fear & Greed Index = (0.25×V)+(0.25×M)+(0.15×S)+(0.15×Su)+(0.10×D)+(0.10×T)

منابع اصلی که در محاسبه این فرمول مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از:

V برابر با Volatility (نوسانات)، M برابر Momentum/Volume (حجم معاملات و مومنتوم بازار)، S مساوی با Social Media Data (داده‌های شبکه‌های اجتماعی)، D به معنای Dominance (شاخص سلطه) و T برابر با Trends (ترندها) هستند و  این عوامل با وزن مشخصی در فرمول محاسبه شاخص نهایی شرکت داده می‌شوند تا یک عدد واحد بین ۰ تا ۱۰۰ تولید شود که نمایانگر احساس کلی بازار در آن روز است.

ابزارهای مکمل برای شاخص ترس و طمع

برای افزایش دقت و اعتبار تحلیل احساسات بازار، بهتر است شاخص ترس و طمع را در کنار تحلیل‌های تکنیکال، فاندامنتال و آن‌چین، همراه با چند ابزار فنی و احساسی دیگر به‌کار ببرید. در ادامه، چند ابزار و شاخص مکمل برای شاخص ترس و طمع معرفی می‌کنیم:

مقاله مرتبط: Dyor چیست و چه اهمیتی در زمینه رمزارز ها دارد؟

شاخص قدرت نسبی (RSI)

RSI یک نوسان‌گر مومنتوم است که سرعت و تغییر حرکات قیمت را در بازه‌های مشخص (معمولا ۱۴ روزه) می‌سنجد و عددی بین ۰ تا ۱۰۰ تولید می‌کند. سطوح زیر ۳۰ نشان‌دهنده اشباع فروش (Oversold) و سطوح بالای ۷۰ نشان‌دهنده اشباع خرید (Overbought) هستند. وقتی شاخص ترس و طمع در محدوده «ترس شدید» قرار دارد و هم‌زمان RSI زیر ۳۰ است، این هم‌گرایی سیگنال خرید را تقویت می‌کند. در نقطه مقابل، ترکیب «طمع شدید» با RSI بالای ۷۰ یک هشدار قوی درباره احتمال اصلاح یا بازگشت قیمت است.

میانگین‌های متحرک (MA)

میانگین‌های متحرک، میانگین قیمت در بازه‌های زمانی مشخص (مانند ۵۰، ۱۰۰ یا ۲۰۰ روزه) را محاسبه کرده و با هموارسازی نوسانات کوتاه‌مدت، روند کلی بازار را نشان می‌دهند. تقاطع میانگین‌های متحرک با دوره‌های زمانی متفاوت، سیگنال‌های مهمی تولید می‌کند. برای مثال، عبور میانگین متحرک کوتاه‌مدت از بالای میانگین متحرک بلندمدت سیگنال صعودی محسوب می‌شود. اگر این سیگنال در شرایطی که شاخص ترس و طمع در محدوده «ترس» یا «خنثی» قرار دارد رخ دهد، می‌تواند نشان‌دهنده آغاز روندی قوی‌تر باشد. برعکس، عبور میانگین متحرک کوتاه‌مدت از زیر میانگین متحرک بلندمدت هشدار نزول بازار است. تطابق این سیگنال با «طمع شدید» می‌تواند نشانه احتمال یک اصلاح جدی باشد.

مقاله مرتبط: سیگنال سرمایه گذاری چیست

حجم معاملات (Volume)

والیوم یا حجم معاملات، تعداد کل واحدهای یک دارایی (مانند بیت کوین) است که در یک بازه زمانی مشخص معامله شده‌اند. حجم بالا نشان‌دهنده علاقه و فعالیت زیاد در آن سطح قیمتی است و معمولا حرکت قیمت را تأیید می‌کند. در هنگام «ترس شدید»، اگر قیمت کمی افزایش پیدا کند اما حجم معاملات پایین باشد، این نشان می‌دهد که قدرت خرید چندانی پشت این حرکت نیست و احتمال رالی پایدار کم است. در مقابل، در شرایط «طمع شدید» اگر حجم معاملات به شدت بالا باشد، می‌تواند نشانه‌ای از هیجان بیش از حد و احتمال نزدیک بودن سقف قیمت و اصلاح باشد.

ابزارهای تحلیل احساسات (Sentiment Analysis)

پلتفرم‌های تخصصی مانند LunarCrush، Santiment و IntoTheBlock با استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته، داده‌های گسترده‌ای را از شبکه‌های اجتماعی، انجمن‌ها، اخبار و سایر منابع جمع‌آوری کرده و احساس کلی معامله‌گران را درباره دارایی‌های خاص یا کل بازار تحلیل می‌کنند.

این ابزارها می‌توانند نرخ اشاره (Mention Rate)، غالب بودن احساسات مثبت یا منفی، و سایر معیارهای مرتبط با جو روانی را نشان دهند. این تحلیل‌ها بینش عمیق‌تری نسبت به آنچه شاخص ترس و طمع به تنهایی نشان می‌دهد ارائه می‌کنند. برای مثال، اگر شاخص ترس و طمع روی نقطه خنثی قرار دارد اما ابزارهای تحلیل احساسات افزایش قابل توجهی در بحث‌های منفی و نگرانی کاربران را گزارش می‌دهند، این می‌تواند نشانه‌ای اولیه از تغییر احتمالی جهت بازار باشد.

شاخص ترس و طمع کریپتو آنلاین

دسترسی به شاخص ترس و طمع کریپتو برای تمامی علاقه‌مندان به بازار ارزهای دیجیتال به سادگی امکان‌پذیر است. منابع آنلاین متعددی این شاخص را به صورت به‌روز نمایش می‌دهند و شما می‌توانید به راحتی با مراجعه به آن‌ها، از وضعیت فعلی احساسات بازار مطلع شوید.

یکی از معتبرترین و شناخته‌شده‌ترین منابع برای مشاهده این شاخص، وب‌سایت Alternative.me است. این وب‌سایت به طور روزانه مقدار فعلی شاخص را محاسبه و نمایش می‌دهد. در کنار آن، نموداری از داده‌های تاریخی شاخص را نیز ارائه می‌کند. مشاهده روند این شاخص در گذشته به شما کمک می‌کند تا الگوهای رفتاری بازار را در شرایط مختلف ترس و طمع شناسایی و وضعیت کنونی را در چشم‌اندازی وسیع‌تر تحلیل کنید. همچنین، برای توسعه‌دهندگان یا کاربرانی که نیاز به ادغام داده‌های این شاخص در ابزارها، داشبوردهای شخصی یا نرم‌افزارهای معاملاتی خود دارند، API رسمی Alternative.me در دسترس است. 

برای کسانی که ترجیح می‌دهند شاخص را از طریق پلتفرم‌های معاملاتی یا پورتفولیوی خود دنبال کنند، پلتفرم‌هایی مانند CoinStats این قابلیت را فراهم کرده‌اند. CoinStats، که هم نسخه موبایلی و هم دسکتاپ ارائه می‌دهد، شاخص ترس و طمع را با به‌روزرسانی‌های منظم‌تر (معمولا هر ۱۲ ساعت) در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد.

کلام پایانی

در این مقاله متوجه شدیم، شاخص ترس و طمع کریپتو با وجود سادگی در ظاهر، ابزاری قدرتمند برای تحلیل روانشناسی بازار ارزهای دیجیتال است. استفاده هوشمندانه از این شاخص، به‌ویژه در ترکیب با ابزارهای تکنیکال، فاندامنتال و آن‌چین، می‌تواند شما را از تصمیم‌گیری‌های هیجانی دور کند.

فراموش نکنید که هیچ شاخصی به‌تنهایی کامل نیست. بنابراین با مدیریت ریسک مناسب و درک عمیق‌تر احساسات بازار، می‌توانید در شرایط مختلف بازار، عملکردی حرفه‌ای و پایدار داشته باشید.

سوالات متداول